0%
Exam Sidemann Logo Light Mode

MUTAURO WECHISHONA

Chidzidzo 5: Madimikira Okufananidza neOkushasa

Unoda Kuteerera Mudzidzisi Achidudzira Madimikira Okufananidza neOkushasa Here?

MADIMIKIRA OKUFANANIDZA (SIMILES) NE OKUSHASA (METAPHORS)

Madimikira okufananidza nemadimikira okushasa inzira dzinoshandiswa mumutauro weChiShona kuenzanisa zvinhu kana pfungwa kuti kutaura kuve nehudzamu uye kunakidze. Zvinobatsira mukujekesa zvinorehwa uye nekupfumisa mutauro.

(Similes and metaphors are ways used in the Shona language to compare things or ideas to give depth and beauty to speech. They help in clarifying meaning and enriching the language.)

MADIMIKIRA OKUFANANIDZA (SIMILES)

Madimikira okufananidza anoenzanisa zvinhu zviviri zvakasiyana achishandisa mashoko anoti "kunge," "senge," "sakafanana na-" kana mamwewo anoratidza kuenzanisa. Chinangwa ndechekuratidza humwe unhu hwakafanana pakati pezvinhu zviviri izvi.

(Similes compare two different things using words like "kunge" (like/as), "senge" (like/as), "sakafanana na-" (is like/as) or others that show comparison. The aim is to show some shared characteristic between these two things.)

1. Kuchena kunge mukaka.

Zvarinoreva: Kuva wakachena kwazvo.

English Explanation: To be as white as milk.

Mutsetse: Mazino ake akachena kunge mukaka.

2. Kutsvuka kunge moto.

Zvarinoreva: Kuva wakatsvuka zvakanyanya.

English Explanation: To be as red as fire.

Mutsetse: Deme rake rakanga rakatsvuka kunge moto.

3. Kusimba kunge shumba.

Zvarinoreva: Kuva nesimba rakawanda.

English Explanation: To be as strong as a lion.

Mutsetse: Murume uyu anoshanda basa rake nesimba, akasimba kunge shumba.

4. Kumhanya kunge tsuro.

Zvarinoreva: Kumhanya zvakanyanya.

English Explanation: To run as fast as a hare.

Mutsetse: Paakaona imbwa, akamhanya kunge tsuro.

5. Kurema kunge dombo.

Zvarinoreva: Kuva unorema zvakanyanya.

English Explanation: To be as heavy as a stone.

Mutsetse: Saga iri rakazara chibage, rinorema kunge dombo.

6. Kunaka kunge huchi.

Zvarinoreva: Kuva unonaka zvakanyanya.

English Explanation: To be as sweet as honey.

Mutsetse: Keke rawabika rinonaka kunge huchi.

7. Kupfava kunge donje.

Zvarinoreva: Kuva wakapfava kwazvo pakubatwa.

English Explanation: To be as soft as cotton wool.

Mutsetse: Gudza iri rakasonwa nemachira akapfava kunge donje.

8. Kuoma kunge musasa.

Zvarinoreva: Kuva wakaoma kwazvo (kazhinji chinhu kana nyama).

English Explanation: To be as tough/hard as a musasa tree (known for hard wood).

Mutsetse: Nyama iyi haina kuibva zvakanaka, yaoma kunge musasa.

9. Kuvava kunge nduru.

Zvarinoreva: Kuvava zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as bitter as bile.

Mutsetse: Mushonga uyu unovava kunge nduru.

10. Kutonhora kunge chando.

Zvarinoreva: Kutonhora zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as cold as ice/snow.

Mutsetse: Mvura yemubhobhoho iri kutonhora kunge chando.

11. Kupisa kunge zuva.

Zvarinoreva: Kupisa zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as hot as the sun.

Mutsetse: Nhasi kuri kupisa kunge zuva, handisi kubuda panze.

12. Kureba sendarira. (Somudhara wekureba)

Zvarinoreva: Kureba zvakanyanya.

English Explanation: To be as tall as a tall, thin person (ndarira can refer to a tall, thin object or person).

Mutsetse: Mukomana uyu akareba sendarira.

13. Kupenya kunge nyenyedzi.

Zvarinoreva: Kupenya zvakanyanya.

English Explanation: To shine as bright as a star.

Mutsetse: Maziso ake anopenya kunge nyenyedzi.

14. Kupfuma kunge Kiresosi. (Kiresosi aive mambo aipfuma kare)

Zvarinoreva: Kupfuma zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as rich as Croesus (a famously wealthy ancient king).

Mutsetse: VaChimedza vakapfuma kunge Kiresosi, vane mabhizimusi kwese kwese.

15. Kusviba kunge rasha.

Zvarinoreva: Kuva mutema zvakanyanya.

English Explanation: To be as black as charcoal.

Mutsetse: Potsi iyi yatsva kusvika yasviba kunge rasha.

16. Kureruka kunge minhenga.

Zvarinoreva: Kureruka zvakanyanya.

English Explanation: To be as light as feathers.

Mutsetse: Bhokisi iri hariremi, rakareruka kunge minhenga.

17. Kudzana kunge chihwenga. (Chihwenga imhuka inozivikanwa nekudzana)

Zvarinoreva: Kugona kudzana zvakanyanya.

English Explanation: To dance like a honey badger (known for its playful, energetic movements).

Mutsetse: Musikana uyu anogona kudzana, anodzana kunge chihwenga.

18. Kutya kunge gwara.

Zvarinoreva: Kutya zvakanyanya.

English Explanation: To be as cowardly as a coward (gwara means coward).

Mutsetse: Akangonzwa ruzha diki akabva atiza, anotya kunge gwara.

19. Kunyara kunge mwenga.

Zvarinoreva: Kunyara zvakanyanya.

English Explanation: To be as shy as a bride.

Mutsetse: Paakakwaziswa akabva atsvuka kumeso, anonyara kunge mwenga.

20. Kuwanda kunge masvosve.

Zvarinoreva: Kuwanda zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as numerous as ants.

Mutsetse: Vanhu vaive pamutambo uyu vakawanda kunge masvosve.

21. Kushanda kunge jakarasi. (Jakarasi rinoshanda nesimba)

Zvarinoreva: Kushanda nesimba zvakanyanya.

English Explanation: To work as hard as a donkey/ant.

Mutsetse: Amai ava vanoshanda kunge jakarasi kuriritira mhuri yavo.

22. Kutapira kunge shuga.

Zvarinoreva: Kutapira zvakanyanya.

English Explanation: To be as sweet as sugar.

Mutsetse: Maonde aya anotapira kunge shuga.

23. Kugona sekuru.

Zvarinoreva: Kugona kuita chinhu seane ruzivo rwakakura.

English Explanation: To be as skilled as an elder/expert.

Mutsetse: Anogona kugadzira mota, anogona sekuru.

24. Kusimba kunge gomo.

Zvarinoreva: Kusazungunuka, kuva akasimba pakumira.

English Explanation: To be as firm/immovable as a mountain.

Mutsetse: Pfungwa dzake hadzichinji, dzakasimba kunge gomo.

25. Kuchenjera kunge gudo.

Zvarinoreva: Kuva akachenjera zvikuru (gudo rinozivikanwa neuchenjeri hwekunzvenga njodzi).

English Explanation: To be as cunning/clever as a baboon.

Mutsetse: Mbavha iyi yakachenjera kunge gudo, mapurisa vakatadza kuibata.

26. Kutsvedza kunge nyoka.

Zvarinoreva: Kutsvedza zvakanyanya.

English Explanation: To be as slippery as a snake.

Mutsetse: Pasi apa pane mafuta, pakatsvedza kunge nyoka.

27. Kutsiga kunge muonde. (Muonde une midzi yakasimba)

Zvarinoreva: Kusimba pakumira, kusazungunuka nyore.

English Explanation: To be as firm/steadfast as a fig tree (known for strong roots).

Mutsetse: Rudo rwavo rwakatsiga kunge muonde.

28. Kudada kunge dhongi raMambo.

Zvarinoreva: Kudada zvisina mwero, kuzviona seuri pamusoro pevamwe.

English Explanation: To be as proud as the King's donkey (implying unwarranted pride).

Mutsetse: Kubva zvaakapasa bvunzo, ava kudada kunge dhongi raMambo.

29. Kusviba kunge chipfukuto. (Chipfukuto chitete chepasi pevhu)

Zvarinoreva: Kuva mutema zvakanyanya.

English Explanation: To be as black as a mole (a dark burrowing animal).

Mutsetse: Mwana wake akazvarwa akasviba kunge chipfukuto.

30. Kuipa sembwa yemunhu.

Zvarinoreva: Kuva munhu akaipa zvakanyanya.

English Explanation: To be as bad/vicious as someone else's dog (which is often more aggressive to strangers).

Mutsetse: Murume uyo ane hutsinye, akaipa sembwa yemunhu.

31. Kufara kunge mwana mudiki apihwa chihwitsi.

Zvarinoreva: Kufara zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as happy as a small child given a sweet.

Mutsetse: Paakanzwa kuti ahwina, akafara kunge mwana mudiki apihwa chihwitsi.

32. Kutenderera kunge chinyamupfukidza. (Chinyamupfukidza chinoita sedutu rinotenderera)

Zvarinoreva: Kutenderera zvakanyanya kana nekukurumidza.

English Explanation: To spin around like a whirlwind.

Mutsetse: Akabatwa nedzungu ndokutanga kutenderera kunge chinyamupfukidza.

33. Kuwoma moyo kunge fara. (Fara is a type of hard, inedible wild fruit)

Zvarinoreva: Kuva nemoyo wakaoma, kusava netsitsi.

English Explanation: To be as hard-hearted as a "fara" fruit.

Mutsetse: Haana tsitsi nemurombo, ane moyo wakaoma kunge fara.

34. Kupfava kunge dovi.

Zvarinoreva: Kuva nyore kubata kana kukurukura naye; kuva akapfava.

English Explanation: To be as smooth/easy-going as peanut butter.

Mutsetse: Musikana uyu akapfava kunge dovi, anowirirana nevanhu vose.

35. Kutsemuka kunge ivhu rakaoma.

Zvarinoreva: Kutsemuka zvakanyanya.

English Explanation: To be cracked like dry earth.

Mutsetse: Miromo yake yakatsemuka kunge ivhu rakaoma nekuda kwezuva.

36. Kuchena kunge garwe. (Mazino egarwe anowanzochena)

Zvarinoreva: Kuva nemazino machena kwazvo.

English Explanation: To have teeth as white as a crocodile's.

Mutsetse: Ainyemwerera achiratidza mazino ake akachena kunge garwe.

37. Kunhuwa kunge chitunha.

Zvarinoreva: Kunhuwa zvakanyanyisa.

English Explanation: To stink like a corpse.

Mutsetse: Marara aya asiyirwa pachena ava kunhuwa kunge chitunha.

38. Kureruka kunge mhepo.

Zvarinoreva: Kureruka zvakanyanya.

English Explanation: To be as light as air/wind.

Mutsetse: Pepa iri rinoreruka kunge mhepo.

39. Kutsakatika kunge dova.

Zvarinoreva: Kunyangarika zvachose uye nekukurumidza.

English Explanation: To disappear like dew.

Mutsetse: Mbavha yakatsakatika kunge dova mumhomho yevanhu.

40. Kuvaima kunge ndarama.

Zvarinoreva: Kupenya kana kuvaima kwazvo.

English Explanation: To shine/glitter like gold.

Mutsetse: Mhete yake itsva inovaima kunge ndarama.

41. Kusimba semudhuri.

Zvarinoreva: Kuva akasimba pakumira.

English Explanation: To be as strong as a wall.

Mutsetse: Chivakwa ichi chakasimba semudhuri, hachizowiri pasi nyore.

42. Kutsvukisa kunge ropa.

Zvarinoreva: Kuva mutsvuku zvakanyanya.

English Explanation: To be as red as blood.

Mutsetse: Donje rakanga ratsvukisa kunge ropa mushure metsaona.

43. Kunyarara kunge munhu afirwa.

Zvarinoreva: Kunyarara zvakanyanya, kuratidza kusuwa.

English Explanation: To be as quiet as someone bereaved.

Mutsetse: Mushure mekunge anzwa nhau dzakaipa, akangonyarara kunge munhu afirwa.

44. Kupisa kunge gehena.

Zvarinoreva: Kupisa zvakanyanyisa (nzvimbo kana mamiriro).

English Explanation: To be as hot as hell.

Mutsetse: Mumba umu makavharwa mahwindo, muri kupisa kunge gehena.

45. Kutapira kunge svusvu. (Svusvu imhando yemichero yemusango inotapira)

Zvarinoreva: Kutapira zvakanyanya.

English Explanation: To be as sweet as svusvu fruit.

Mutsetse: Mango aya anotapira kunge svusvu.

46. Kureba kunge twiza. (Twiza imhuka refu)

Zvarinoreva: Kureba zvakanyanya.

English Explanation: To be as tall as a giraffe.

Mutsetse: Mutambi webasketball uyo akareba kunge twiza.

47. Kuoma kunge gokoro. (Gokoro igokora kana kuti ibvi)

Zvarinoreva: Kuva munhu asingapi, munhu akaoma.

English Explanation: To be as hard/stingy as an elbow.

Mutsetse: Murume uyu haapi vanhu, akaoma kunge gokoro.

48. Kushata kunge dhimoni.

Zvarinoreva: Kushata zvakanyanyisa pakuonekwa.

English Explanation: To be as ugly as a demon.

Mutsetse: Chikara chataona muchiroto chakanga chakashata kunge dhimoni.

49. Kuzvimba kunge chibhotoro. (Chibhotoro chinokura kana chaiswa mumvura)

Zvarinoreva: Kuzvimba zvakanyanya.

English Explanation: To swell up like a "chibhotoro" (a type of dried vegetable that swells when soaked).

Mutsetse: Rutsoka rwake rwakazvimba kunge chibhotoro mushure mekunge arumwa nenyuchi.

50. Kufamba kunge mboi. (Mboi imhuka inofamba zvishoma)

Zvarinoreva: Kufamba zvishoma nezvishoma.

English Explanation: To walk as slowly as a tortoise.

Mutsetse: Mudhara uyu anofamba kunge mboi nekuda kwekuchembera.

51. Kuvava kunge gavakava. (Gavakava imhando yemuriwo unovava)

Zvarinoreva: Kuvava zvakanyanya.

English Explanation: To be as bitter as blackjack (Bidens pilosa) leaves.

Mutsetse: Muriwo uyu kana usina kunyatsogochwa unovava kunge gavakava.

52. Kutsvinda kunge pfumbi. (Pfumbi guruva rakatsetseka)

Zvarinoreva: Kuva akatsetseka kana kutsvinda kwazvo.

English Explanation: To be as fine/smooth as dust.

Mutsetse: Upfu uhwu hwakatsvinda kunge pfumbi.

53. Kusimba kunge njanji.

Zvarinoreva: Kuva akasimba zvakanyanya (sezvitima zvinofamba panjanji).

English Explanation: To be as strong as a railway line.

Mutsetse: Chikwata chedu chebhora chakasimba kunge njanji gore rino.

54. Kupfava kunge vhudzi romwana.

Zvarinoreva: Kuva akapfava kwazvo.

English Explanation: To be as soft as a baby's hair.

Mutsetse: Juzi iri rakagadzirwa nemvere dzakapfava kunge vhudzi romwana.

55. Kuchena kunge pfunde. (Pfunde rinochena kana raibva)

Zvarinoreva: Kuchena kwazvo (kazhinji vhudzi kana rava imvi).

English Explanation: To be as white as sorghum (when mature and sometimes used to describe grey hair).

Mutsetse: Sekuru vangu vhudzi ravo rakachena kunge pfunde.

56. Kudhura kunge ziso.

Zvarinoreva: Kuva unodhura zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as expensive as an eye (very precious).

Mutsetse: Mota iyi inodhura kunge ziso.

57. Kushora kunge une chipo.

Zvarinoreva: Kushoreka zvinhu zvisina mwero.

English Explanation: To despise/criticize as if you have a special gift for it (implying excessive or unwarranted criticism).

Mutsetse: Anoshora zvese zvinoitwa nevamwe kunge une chipo.

58. Kupenga kunge munhu arumwa nembwa ine chimbwamupengo.

Zvarinoreva: Kupenga zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as mad as someone bitten by a rabid dog.

Mutsetse: Akabva atanga kupopota nekutuka vanhu, achiita kunge munhu arumwa nembwa ine chimbwamupengo.

59. Kuzara kunge zai.

Zvarinoreva: Kuva wakazara zvakakwana, pasina kana nzvimbo.

English Explanation: To be as full as an egg (completely full).

Mutsetse: Bhazi rakanga rakazara nevanhu kunge zai.

60. Kupenya kunge mwedzi.

Zvarinoreva: Kupenya zvakanyanya.

English Explanation: To shine as bright as the moon.

Mutsetse: Uso hwake hwakanga huchipenya kunge mwedzi nemufaro.

61. Kutsetsenura kunge nyanzvi.

Zvarinoreva: Kugona kutsanangura zvinhu zvakajeka.

English Explanation: To explain as clearly as an expert.

Mutsetse: Mudzidzisi uyu anotsetsenura nyaya kunge nyanzvi, tinobva tanzwisisa.

62. Kuoma kunge chingwa chemandiriri. (Chingwa chemandiriri chakagara)

Zvarinoreva: Kuoma kwazvo.

English Explanation: To be as hard as stale bread.

Mutsetse: Mupunga uyu hauna kuibva zvakanaka, waoma kunge chingwa chemandiriri.

63. Kushama kunge muromo wenzira.

Zvarinoreva: Kushama zvakanyanya.

English Explanation: To be as wide open as the mouth of a road (where it begins or forks).

Mutsetse: Gomba rakanga rakashama kunge muromo wenzira.

64. Kufefetera kunge mhepo yamatsutso.

Zvarinoreva: Kufefetera zvinyoronyoro uye zvichizorodza.

English Explanation: To blow gently like an autumn breeze.

Mutsetse: Mhepo yaifefetera kunge mhepo yamatsutso ichibva kugungwa.

65. Kudziya kunge zuva romuchirimo.

Zvarinoreva: Kudziya zvakanaka, zvisingapisi.

English Explanation: To be as warm as a spring sun.

Mutsetse: Moto uyu uri kudziya kunge zuva romuchirimo.

66. Kusuruvuta kunge nherera.

Zvarinoreva: Kuratidza kusuwa kukuru kana kusurukirwa.

English Explanation: To look as sad/lonely as an orphan.

Mutsetse: Akagara ega pakona akasuruvuta kunge nherera.

67. Kusvetuka kunge mhashu.

Zvarinoreva: Kusvetuka zvakanyanya kana kureba.

English Explanation: To jump like a grasshopper.

Mutsetse: Mwana uyu anotamba achisvetuka kunge mhashu.

68. Kudonha kunge mashizha emuti matsutso.

Zvarinoreva: Kudonha kwakawanda uye panguva imwechete.

English Explanation: To fall like tree leaves in autumn.

Mutsetse: Vanhu vakanga vachidonha vachifa nechirwere ichi kunge mashizha emuti matsutso.

69. Kuchema kunge mwana arumwa nenyuchi.

Zvarinoreva: Kuchema zvakanyanya uye nenzwi riripamusoro.

English Explanation: To cry like a child stung by a bee.

Mutsetse: Paakazvicheka nebanga, akachema kunge mwana arumwa nenyuchi.

70. Kutsvodogora kunge hoto. (Hoto ishiri ine muromo wakareba)

Zvarinoreva: Kutaura zvakawanda kana kukurumidza usingafungi.

English Explanation: To chatter like a ground hornbill (known for its loud calls).

Mutsetse: Anongotsvodogora zvisina musoro kunge hoto.

71. Kupfeka kunge munhu ari kuenda kumuchato.

Zvarinoreva: Kupfeka zvakanakisa.

English Explanation: To be dressed as if going to a wedding.

Mutsetse: Nhasi apfeka zvekuti, kunge munhu ari kuenda kumuchato.

72. Kutamba kunge munhu asina mapfupa.

Zvarinoreva: Kudzana nenzira inoshamisa, uchikwanisa kuzvipeta peta.

English Explanation: To dance as if one has no bones.

Mutsetse: Mukomana uyu anodzana zvekushamisa, kunge munhu asina mapfupa.

73. Kunyora kunge katsi. (Katsi inonyora zvinyoronyoro)

Zvarinoreva: Kufamba zvinyoronyoro usinganzwiki.

English Explanation: To walk stealthily like a cat.

Mutsetse: Mbavha yakanyora mumba kunge katsi, hapana akaizwa.

74. Kudada kunge pfene riri mumuti.

Zvarinoreva: Kudada kana uchiziva kuti uri panzvimbo yakachengeteka.

English Explanation: To be as proud/arrogant as a baboon in a tree (feeling safe and looking down on others).

Mutsetse: Anotuka vamwe ari kure, achidada kunge pfene riri mumuti.

75. Kupopota kunge demo riri kutema.

Zvarinoreva: Kupopota nenzwi riri pamusoro uye rine simba.

English Explanation: To shout as loudly as an axe chopping.

Mutsetse: Mudzidzisi akapopota nevana vaive neruzha kunge demo riri kutema.

76. Kutarisika kunge munhu aona chipoko.

Zvarinoreva: Kutarisika wakavhunduka kana kutyiswa zvakanyanya.

English Explanation: To look like someone who has seen a ghost.

Mutsetse: Paakabuditsirwa nyoka, akatarisika kunge munhu aona chipoko.

77. Kufara kunge imbwa yawana chitsotsonyo. (Chitsotsonyo igodo)

Zvarinoreva: Kufara zvakanyanya.

English Explanation: To be as happy as a dog that has found a bone.

Mutsetse: Paakapihwa mubairo wake, akafara kunge imbwa yawana chitsotsonyo.

78. Kutonhora kunge rufu.

Zvarinoreva: Kutonhora zvakanyanyisa uye kusava nehupenyu.

English Explanation: To be as cold as death.

Mutsetse: Muviri wake wakanga watonhora kunge rufu.

79. Kupisa kunge simbi yakabva mumoto.

Zvarinoreva: Kupisa zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as hot as iron from the fire.

Mutsetse: Injini yemota iyi yaipisa kunge simbi yakabva mumoto.

80. Kusviba semakore emvura.

Zvarinoreva: Kusviba zvakanyanya, kuratidza kuti mvura yava kuda kunaya.

English Explanation: To be as dark as rain clouds.

Mutsetse: Denga rakasviba semakore emvura, mvura yava kuda kunaya.

81. Kugara kunge mambo.

Zvarinoreva: Kugara zvakanaka, uine zvese zvaunoda.

English Explanation: To live like a king.

Mutsetse: Kubva zvaakahwina mari, ava kugara kunge mambo.

82. Kuseka kunge munhu akakwenywa.

Zvarinoreva: Kuseka zvakanyanya.

English Explanation: To laugh like someone being tickled.

Mutsetse: Nyambo dzake dzakatisetsa kunge vanhu vakakwenywa.

83. Kupfuma kunge dangwe rembwa. (Dangwe rembwa rinowana mukaka wakawanda)

Zvarinoreva: Kupfuma kana kuwana zvakawanda zvisina kuenzana nevamwe.

English Explanation: To be as rich/favored as the first-born puppy (which gets more milk).

Mutsetse: Ndiye anopiwa zvakawanda kupfuura vamwe vese, akapfuma kunge dangwe rembwa.

84. Kuvhunduka kunge shiri yabvutirwa mazai.

Zvarinoreva: Kuvhunduka kana kushatirwa zvakanyanya.

English Explanation: To be as startled/distressed as a bird whose eggs have been snatched.

Mutsetse: Paakanzwa kuti mwana wake arohwa, akavhunduka kunge shiri yabvutirwa mazai.

85. Kupfava semvura.

Zvarinoreva: Kusava nesimba, kukurirwa nyore.

English Explanation: To be as weak/soft as water (easily overcome).

Mutsetse: Chikwata chedu chakanga chakapfava semvura, chakakundwa zviri nyore.

86. Kutsamwa kunge nyuchi yarutsva.

Zvarinoreva: Kutsamwa zvakanyanya uye kuda kurwisa.

English Explanation: To be as angry as a disturbed bee.

Mutsetse: Paakadenhwa, akatsamwa kunge nyuchi yarutsva.

87. Kusema kunge munhu adya rufuro. (Rufuro runosemesa)

Zvarinoreva: Kusema zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as disgusted as someone who has eaten something repulsive.

Mutsetse: Ndakasema zvandakaona zvakanga zvichiitika kunge munhu adya rufuro.

88. Kupfeka kunge chituta. (Chituta munhu asingagone kupfeka zvakanaka)

Zvarinoreva: Kupfeka zvisina kurongeka kana zvisingaenderani.

English Explanation: To dress like a tasteless/clumsy person.

Mutsetse: Haagone kusarudza zvekuprfeka, anopfeka kunge chituta.

89. Kushanda kunge mwana wevaranda.

Zvarinoreva: Kushanda zvakanyanya uye pasina zororo.

English Explanation: To work like a slave's child.

Mutsetse: Mumusha umu ndinoshanda kunge mwana wevaranda, handimbowana zororo.

```html

90. Kutya kunge mbwende.

Zvarinoreva: Kutya zvakanyanya. (Kufanana nekutya kunge gwara)

English Explanation: To be as cowardly as a coward (mbwende is another word for coward).

Mutsetse: Haagoni kana kutaura pamberi pevanhu, anotya kunge mbwende.

91. Kutuka kunge munhu akadyiswa mhiripiri.

Zvarinoreva: Kutuka zvakanyanya uye nehasha.

English Explanation: To scold/curse like someone force-fed chili peppers.

Mutsetse: Amai vake vakamutuka kunge munhu akadyiswa mhiripiri paakaputsa ndiro.

92. Kuziva kunge bhuku.

Zvarinoreva: Kuziva zvakawanda.

English Explanation: To know as much as a book.

Mutsetse: Mudzidzisi wedu anoziva zvakawanda, anoziva kunge bhuku.

93. Kupopota kunge mvura yava kuda kuvira.

Zvarinoreva: Kuita ruzha rwakawanda, kupopota.

English Explanation: To make noise like water about to boil.

Mutsetse: Vana vekirasi iri vanopopota kunge mvura yava kuda kuvira.

94. Kutsvuka kunge dembesu. (Dembesu imhando yezvibereko zvitsvuku)

Zvarinoreva: Kutsvuka zvakanyanya (kunyanya kumeso kana uchinyara kana kutsamwa).

English Explanation: To be as red as a "dembesu" fruit (a type of red wild fruit).

Mutsetse: Paakabatwa achinyepa, akatsvuka kumeso kunge dembesu.

95. Kufamba kunge munhu ari kutsika mazai.

Zvarinoreva: Kufamba zvinyoronyoro uye nekungwarira kukuru.

English Explanation: To walk as if treading on eggs.

Mutsetse: Akanga achifamba mumba maive nemurwere kunge munhu ari kutsika mazai.

96. Kureruka kunge shizha.

Zvarinoreva: Kureruka zvakanyanya.

English Explanation: To be as light as a leaf.

Mutsetse: Kapepa aka kakareruka kunge shizha.

97. Kupenya kunge sirivha.

Zvarinoreva: Kupenya zvakanyanya.

English Explanation: To shine like silver.

Mutsetse: Chipunu chitsva chaipenya kunge sirivha.

98. Kudonha semvura.

Zvarinoreva: Kudonha kwakawanda uye panguva imwe.

English Explanation: To fall like rain.

Mutsetse: Misodzi yakanga ichidonha pamatama ake semvura.

99. Kuvhara kunge bhuku.

Zvarinoreva: Kuvhara zvachose (nyaya kana kukurukurirana).

English Explanation: To close like a book (to end a matter completely).

Mutsetse: Nyaya iyi yave kuvharwa kunge bhuku, hatichatauri nezvayo.

100. Kushivirira kunge Jobho. (Jobho wemuBhaibheri aive nemwoyo murefu)

Zvarinoreva: Kushivirira zvakanyanya pamatambudziko.

English Explanation: To be as patient as Job (from the Bible).

Mutsetse: Akatsungirira matambudziko ake ose achishivirira kunge Jobho.

101. Kupenya kunge ndimu. (Ndimu inowanzopenya kana yakachena)

Zvarinoreva: Kupenya nehutsvinda.

English Explanation: To shine brightly/cleanly like a lemon.

Mutsetse: Shangu dzake dzakakwizwa kusvika dzapenya kunge ndimu.

102. Kusimba kunge utare.

Zvarinoreva: Kuva akasimba kwazvo.

English Explanation: To be as strong as iron/steel.

Mutsetse: Kutenda kwake kwakasimba kunge utare, hapana chinomuzungunusa.

103. Kupfava kunge duve. (Duve igwenzi rine mashizha akapfava)

Zvarinoreva: Kuva akapfava kwazvo.

English Explanation: To be as soft as "duve" leaves (a plant with soft leaves).

Mutsetse: Mbatya dzomwana dzakapfava kunge duve.

104. Kutenderera kunge nyerere. (Nyerere inotenderera kana ichitsvaga pekugara)

Zvarinoreva: Kutenderera uchitsvaga kana kushaya pekugadzikana.

English Explanation: To go around in circles like a wasp (looking for a nesting place or being disoriented).

Mutsetse: Akanga achingotenderera pamba apa kunge nyerere isina pekugara.

105. Kuchema kunge nguruve yabaya.

Zvarinoreva: Kuchema nenzwi riri pamusoro uye zvinonzwisa tsitsi.

English Explanation: To cry like a pig being slaughtered.

Mutsetse: Akaridza mhere achichema kunge nguruve yabaya paakaziviswa rufu rwemwana wake.

106. Kuzara kunge rwizi ruzere.

Zvarinoreva: Kuzara zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as full as a flooded river.

Mutsetse: Mudende makanga makazara mukaka kunge rwizi ruzere.

107. Kukura kunge munyepfu. (Munyepfu muti unokura kuva muhombe)

Zvarinoreva: Kukura zvakanyanya.

English Explanation: To grow as big as a baobab tree.

Mutsetse: Mwana wavo akura kuita mukomana mukuru kunge munyepfu.

108. Kutsvaira kunge mhepo ine simba.

Zvarinoreva: Kuparadza kana kubvisa zvinhu nekukurumidza uye nesimba.

English Explanation: To sweep through like a strong wind.

Mutsetse: Chirwere chakatsvaira mumusha uyu kunge mhepo ine simba, chichisiya vakawanda vafa.

109. Kupisa kunge mhiripiri.

Zvarinoreva: Kupisa mukanwa (sechikafu).

English Explanation: To be as hot (spicy) as chili peppers.

Mutsetse: Sadza iri rine mhiripiri yakawanda, rinopisa kunge mhiripiri.

110. Kuoma kunge dehwe reshumba. (Dehwe reshumba rinozivikanwa nekuoma)

Zvarinoreva: Kuoma kwazvo.

English Explanation: To be as tough as a lion's hide.

Mutsetse: Nyama yegusha iyi yaoma kunge dehwe reshumba.

111. Kuziva kunge n'anga.

Zvarinoreva: Kuziva zvinhu zvakavanzika kana zvakadzama.

English Explanation: To know like a traditional healer (implying deep or mystical knowledge).

Mutsetse: Anotaura zvinhu zvausingafungiri, anoziva kunge n'anga.

112. Kufukidza kunge usiku.

Zvarinoreva: Kuvhara zvachose, kuita kuti chisaonekwe.

English Explanation: To cover like the night (making everything dark/hidden).

Mutsetse: Rima rakanga rafukidza nzvimbo yose kunge usiku.

113. Kusviba kunge pasi pegate.

Zvarinoreva: Kusviba zvakanyanya nekuda kwetsvina.

English Explanation: To be as black as the bottom of a cooking pot.

Mutsetse: Maoko ake akanga akasviba kunge pasi pegate mushure mekubata marasha.

114. Kutamba kunge munhu apfigirwa nehope.

Zvarinoreva: Kufamba kana kuita zvinhu zvisina kugadzikana, sekunge wava kuda kurara.

English Explanation: To sway/stumble as if overcome by sleep.

Mutsetse: Akatanga kutamba kunge munhu apfigirwa nehope mushure mekunwa doro rakawanda.

115. Kucheka kunge demo idzva.

Zvarinoreva: Kucheka zvakanaka uye nyore.

English Explanation: To cut like a new axe.

Mutsetse: Banga iri rinocheka nyama kunge demo idzva.

116. Kuneta kunge munhu abva kunorima.

Zvarinoreva: Kuneta zvakanyanyisa.

English Explanation: To be as tired as someone who has come from ploughing/farming.

Mutsetse: Ndapedza basa iri ndasara ndaneta kunge munhu abva kunorima.

117. Kupfuma kunge gororo. (Gororo rinogona kuba pfuma yakawanda)

Zvarinoreva: Kupfuma nekukurumidza, dzimwe nguva nenzira isina kururama.

English Explanation: To be as rich as a robber (implying sudden, possibly ill-gotten wealth).

Mutsetse: Vamwe vanongoti pfuma yavo yakauya nekukurumidza, kunge gororo.

118. Kunyepa kunge munhu anobhadharwa.

Zvarinoreva: Kunyepa zvakanyanya uye pasina kunyara.

English Explanation: To lie as if one is paid to do so.

Mutsetse: Anonyepa zvekuti unofunga kuti munhu anobhadharwa.

119. Kuzvimba kunge ramba. (Ramba rudzi rwehwiza hombe inozvimba kana yafa)

Zvarinoreva: Kuzvimba zvakanyanya.

English Explanation: To swell up like a "ramba" (a type of large locust that swells up when it dies).

Mutsetse: Chigunwe chake chakarohwa nesando chikazvimba kunge ramba.

120. Kusevenza kunge robhoti.

Zvarinoreva: Kushanda zvakanyanya uye pasina kumbomira, semuchina.

English Explanation: To work like a robot.

Mutsetse: Pabasa rake anoshanda kunge robhoti, haambotauri nevanhu.

MADIMIKIRA OKUSHASA (METAPHORS)

Madimikira okushasa anodaidza chinhu nezita rechimwe chinhu kuti aratidze kufanana kwakasimba pakati pazvo. Haashandisi mashoko okuenzanisa akajeka se "kunge" kana "senge," asi anotaura kuti A ndi B.

(Metaphors call one thing by the name of another to show a strong similarity between them. They don't use explicit comparison words like "kunge" or "senge," but state that A is B.)

1. Upenyu irwizi.

Zvarinoreva: Upenyu hune mafambiro ahwo, dzimwe nguva hwakadzikama, dzimwe nguva hune mafashamo nematambudziko.

English Explanation: Life is a river; it has its course, sometimes calm, sometimes with floods and problems.

Mutsetse: Upenyu irwizi, unofanira kugara wakagadzirira zvese.

2. Mwoyo imombe.

Zvarinoreva: Mwoyo wemunhu unoda kutarisirwa nekuchengetwa, unogona kuva wakanaka kana wakaipa.

English Explanation: The heart is a cow; it needs care and looking after, it can be good or bad (unpredictable/needing guidance).

Mutsetse: Chenjerera mwoyo wako, mwoyo imombe inoda mufudzi.

3. Nhamo imoto.

Zvarinoreva: Dambudziko rinorwadza uye rinoparadza.

English Explanation: Trouble/suffering is fire; it's painful and destructive.

Mutsetse: Musatambe nenhamo, nhamo imoto unopisira.

4. Rudo ibofu.

Zvarinoreva: Munhu ane rudo haaoni zvikanganiso zveumwe.

English Explanation: Love is blind; a person in love doesn't see the faults of the other.

Mutsetse: Akamuroora asingazivi kuti ane tsika dzakaipa, rudo ibofu.

5. Musoro wake ibhuku.

Zvarinoreva: Ane njere dzakawanda, anoziva zvakawanda.

English Explanation: His head is a book; he is very intelligent, knows a lot.

Mutsetse: Mudzidzisi wedu musoro wake ibhuku, anopindura mibvunzo yese.

6. Muromo wake ipfumo.

Zvarinoreva: Mashoko ake anorwadza, anokuvadza.

English Explanation: His mouth is a spear; his words are hurtful.

Mutsetse: Chenjera kutaura naye kana akatsamwa, muromo wake ipfumo.

7. Shungu dzake imvura inopisa.

Zvarinoreva: Hasha dzake dzakanyanyisa uye dzinogona kukuvadza.

English Explanation: His anger/grief is boiling water; his anger is intense and can be harmful.

Mutsetse: Paakanzwa kuti mwana wake arohwa, shungu dzake dzaiva mvura inopisa.

8. Hope idiki rufu.

Zvarinoreva: Paunenge wakarara, unenge usingazivi zviri kuitika, sezvakaita munhu afa.

English Explanation: Sleep is a small death; when you are asleep, you are unaware, like a dead person.

Mutsetse: Ndakanga ndabatikana nehope, hope idiki rufu.

9. Nzeve dzake madziro.

Zvarinoreva: Haateereri, mashoko anongorova padivi.

English Explanation: His ears are walls; he doesn't listen, words just hit the side.

Mutsetse: Ndakaedza kumurayira asi nzeve dzake madziro.

10. Mwana iyeye ingirozi.

Zvarinoreva: Mwana ane hunhu hwakanaka kwazvo, akapfava.

English Explanation: That child is an angel; the child is very well behaved and gentle.

Mutsetse: Amai vake vanofara chaizvo, mwana iyeye ingirozi chaiyo.

11. Imba yavo idanga reshumba.

Zvarinoreva: Imba ine vanhu vanotyisa kana ine bopoto rakawanda.

English Explanation: Their house is a lion's den; it's a place with fearsome people or much conflict.

Mutsetse: Handidi kuenda kumba kwavo, imba yavo idanga reshumba.

12. Mashoko ake musungo.

Zvarinoreva: Mashoko ake anogona kukupinza mumatambudziko, ane unyengeri.

English Explanation: His words are a trap; his words can get you into trouble, they are deceptive.

Mutsetse: Usateerere zvese zvaanotaura, mashoko ake musungo.

13. Simba rake isando.

Zvarinoreva: Ane simba guru rekurova kana kuputsa.

English Explanation: His strength is a hammer; he has great striking or destructive power.

Mutsetse: Akarova gonhi rikabva ratsemuka, simba rake isando.

14. Ziso rake ikamera.

Zvarinoreva: Anoona zvese, hapana chinomupfuura.

English Explanation: His eye is a camera; he sees everything, nothing escapes him.

Mutsetse: Muchengeti uyu haatadzi kuona mbavha, ziso rake ikamera.

15. Ruoko rwake ihwani.

Zvarinoreva: Ane tsika yekuba.

English Explanation: His hand is a hook; he has a tendency to steal.

Mutsetse: Chenjerai zvinhu zvenyu kana aripo, ruoko rwake ihwani.

16. Nzira iyi igomba.

Zvarinoreva: Nzira iyi ine njodzi, yakaipa.

English Explanation: This path is a pit; this path is dangerous, bad.

Mutsetse: Usafambe nenzira iyi husiku, inzira iyi igomba.

17. Guta iri isango.

Zvarinoreva: Guta rine vanhu vakawanda vane hunhu hwakasiyana, dzimwe nguva rine njodzi.

English Explanation: This city is a jungle; the city has many people of different characters, sometimes it's dangerous.

Mutsetse: Unofanira kungwarira kana uri muguta, guta iri isango chairo.

18. Mhuri yavo igomo.

Zvarinoreva: Mhuri yakabatana uye yakasimba.

English Explanation: Their family is a mountain; the family is united and strong.

Mutsetse: Kunyangwe vakasangana nematambudziko, mhuri yavo igomo risingazungunuki.

19. Amai vake itsime rorudo.

Zvarinoreva: Amai vake vanopa rudo rusingaperi.

English Explanation: His mother is a well of love; his mother gives unending love.

Mutsetse: Anogara achibatsirwa naamai vake, amai vake itsime rorudo.

20. Shamwari yake igwenga.

Zvarinoreva: Shamwari yake haivimbiki, inogona kumusiya ari oga.

English Explanation: His friend is a desert; his friend is unreliable, can leave him alone.

Mutsetse: Akasiyiwa neshamwari yake panguva yakaoma, shamwari yake igwenga chairo.

21. Denga ranhasi ihari nhema.

Zvarinoreva: Denga rakasviba kwazvo, mvura yava kuda kunaya.

English Explanation: Today's sky is a black pot; the sky is very dark, rain is imminent.

Mutsetse: Tarisa kumusoro, denga ranhasi ihari nhema, mvura ichanaya chete.

22. Zuva imoto unopfuta.

Zvarinoreva: Zuva riri kupisa zvakanyanya.

English Explanation: The sun is a blazing fire; the sun is extremely hot.

Mutsetse: Nhasi handisi kubuda panze masikati, zuva imoto unopfuta.

23. Chikoro ichi ichitokisi.

Zvarinoreva: Chikoro ichi chine mitemo yakaoma kwazvo kana kuti hachinakidzi.

English Explanation: This school is a prison; this school has very strict rules or is not enjoyable.

Mutsetse: Vana havafari kuchikoro ichi, chikoro ichi ichitokisi.

24. Mudzidzisi uyu ingwe.

Zvarinoreva: Mudzidzisi uyu ane hasha kana kuti anotyisa.

English Explanation: This teacher is a leopard; this teacher is fierce or fearsome.

Mutsetse: Kana mudzidzisi uyu apinda mukirasi, vana vese vanonyarara, ingwe chaiyo.

25. Nyika yavo iparadhiso.

Zvarinoreva: Nyika yavo yakanaka kwazvo uye ine rugare.

English Explanation: Their country is a paradise; their country is very beautiful and peaceful.

Mutsetse: Vashanyi vanofarira kuenda kunyika yavo, inyika yavo iparadhiso.

26. Makumbo ake mhepo.

Zvarinoreva: Anomhanya zvakanyanya.

English Explanation: His legs are wind; he runs very fast.

Mutsetse: Mutambi uyu akahwina mujaho, makumbo ake mhepo.

27. Chikafu ichi mushonga.

Zvarinoreva: Chikafu ichi chinovaka muviri uye chinopa utano.

English Explanation: This food is medicine; this food is nutritious and promotes health.

Mutsetse: Idya muriwo uyu, chikafu ichi mushonga unorapa zvirwere zvakawanda.

28. Mari imhepo.

Zvarinoreva: Mari inokurumidza kupera kana kusashandiswa zvakanaka.

English Explanation: Money is wind; money quickly finishes if not used wisely.

Mutsetse: Akangowana mubhadharo wake, mari yose yakabva yapera, mari imhepo chaiyo.

29. Doro muchetura.

Zvarinoreva: Doro rinogona kukuvadza utano kana kuparadza upenyu.

English Explanation: Beer/alcohol is poison; alcohol can harm health or destroy lives.

Mutsetse: Akarega kunwa doro nekuti akaona kuti doro muchetura.

30. Kuseka kwake imvura inotonhorera.

Zvarinoreva: Kuseka kwake kunozorodza uye kunofadza.

English Explanation: Her laughter is cool water; her laughter is refreshing and pleasant.

Mutsetse: Mushure mezuva rekushanda zvakaoma, kuseka kwake imvura inotonhorera pamwoyo wangu.

31. Usimbe igomba guru.

Zvarinoreva: Usimbe hunopinza munhu mumatambudziko makuru ehurombo.

English Explanation: Laziness is a big pit; laziness leads a person into major problems of poverty.

Mutsetse: Shanda nesimba, usimbe igomba guru risingabudi.

32. Runako igwenzi ramararahume.

Zvarinoreva: Runako runokwezva vanhu vakawanda, vamwe vacho vakaipa.

English Explanation: Beauty is a bush for male lizards (attracts many suitors/admirers, some undesirable).

Mutsetse: Musikana uyu akanaka asi runako igwenzi ramararahume, anofanira kungwarira.

33. Rufu igororo.

Zvarinoreva: Rufu runouya zvisingatarisirwi uye runotora zvinokosha.

English Explanation: Death is a thief; death comes unexpectedly and takes what is precious.

Mutsetse: Takarwadziwa nekufa kwake, rufu igororo chairo.

34. Muromo wake iguyo.

Zvarinoreva: Anotaura zvakawandisa, asinganyarari.

English Explanation: His mouth is a grinding stone; he talks excessively, non-stop.

Mutsetse: Paanoita musangano, muromo wake iguyo, haapi vamwe mukana wekutaura.

35. Pfungwa dzake idziva risina chigumo.

Zvarinoreva: Ane pfungwa dzakadzama uye dzisingaperi.

English Explanation: His thoughts are a bottomless pool; he has profound and endless ideas.

Mutsetse: Nyanzvi iyi ine mazano asingaiti, pfungwa dzake idziva risina chigumo.

36. Mhanza itsuro.

Zvarinoreva: Rombo rakanaka rinokurumidza kuuya nekukurumidza kuenda.

English Explanation: Luck is a hare; good fortune comes quickly and goes quickly.

Mutsetse: Akawana mari asi yakabva yangopera, mhanza itsuro.

37. Izwi rake ingoma.

Zvarinoreva: Ane izwi guru uye rine simba.

English Explanation: His voice is a drum; he has a loud and powerful voice.

Mutsetse: Paaimba, izwi rake raiva ingoma yaizadza imba yose.

38. Kutsamwa kwake idutu.

Zvarinoreva: Kutsamwa kwake kunouya nesimba uye kunoparadza.

English Explanation: His anger is a storm; his anger comes with force and is destructive.

Mutsetse: Paakanzwa kuti anyeperwa, kutsamwa kwake kwaiva dutu rakavhuvhuta.

39. Tariro idanda rinoyangarara.

Zvarinoreva: Tariro inobatsira munhu kuti asanyure mumatambudziko.

English Explanation: Hope is a floating log; hope helps a person not to sink in problems.

Mutsetse: Kunyange zvinhu zvakaoma, tariro idanda rinoyangarara rinotipa simba rekuenderera mberi.

40. Ushingi iguyo rinokuya matombo.

Zvarinoreva: Ushingi hunokunda zvipingamupinyi zvakakura.

English Explanation: Courage is a millstone that grinds rocks; courage overcomes great obstacles.

Mutsetse: Akashinga kutaura chokwadi pamberi pevazhinji, ushingi iguyo rinokuya matombo.

41. Shamwari iyi itsuro chena.

Zvarinoreva: Shamwari iyi inovimbika uye yakanaka kwazvo. (Tsuro chena inonzi yakaoma kuwana uye ine rombo rakanaka).

English Explanation: This friend is a white hare; this friend is trustworthy and very good (a white hare is considered rare and lucky).

Mutsetse: Ndine shamwari iyi itsuro chena, haimbondisiya ndiri ndoga.

42. Kuseka kwake izuva rinobuda.

Zvarinoreva: Kuseka kwake kunounza mufaro netariro.

English Explanation: Her laughter is the rising sun; her laughter brings joy and hope.

Mutsetse: Pese paanoseka, kuseka kwake izuva rinobuda rinodzinga rima.

43. Musangano uyu ihondo yamazwi.

Zvarinoreva: Musangano uyu une kupokana kwakawanda nekukakavara.

English Explanation: This meeting is a war of words; this meeting has much disagreement and argument.

Mutsetse: Handina kufarira musangano wanhasi, yaiva hondo yamazwi chaiyo.

44. Zano rake igarwe.

Zvarinoreva: Zano rake rine njodzi kana kuti rinonyengera.

English Explanation: His advice is a crocodile; his advice is dangerous or deceptive.

Mutsetse: Teerera zano rake nekungwarira, dzimwe nguva zano rake igarwe.

45. Musha uno isango remoto.

Zvarinoreva: Musha uno une bopoto nenyonganyonga nguva dzose.

English Explanation: This home is a forest fire; this home is constantly chaotic and troubled.

Mutsetse: Ndinoshuva rugare, asi musha uno isango remoto.

46. Ziso rake igondo.

Zvarinoreva: Ane ziso rinopinza, anoona zviri kure.

English Explanation: His eye is an eagle; he has sharp eyesight, sees things from afar.

Mutsetse: Hapana chaunomuhwandira, ziso rake igondo.

47. Rurimi rwake ironda.

Zvarinoreva: Mashoko ake anorwadza uye anosiya mavanga.

English Explanation: Her tongue is a wound; her words are painful and leave scars.

Mutsetse: Anofanira kudzidza kutaura zvakanaka, rurimi rwake ironda risingapori.

48. Mwana uyu idombo rinopisa.

Zvarinoreva: Mwana uyu anonetsa kuchengeta, ane misikanzwa.

English Explanation: This child is a hot stone; this child is difficult to handle, mischievous.

Mutsetse: Varairidzi vanonetseka naye, mwana uyu idombo rinopisa.

49. Utsinye hwake ihari ine muchetura.

Zvarinoreva: Utsinye hwake hwakavanzika uye hunouraya.

English Explanation: His cruelty is a pot of poison; his cruelty is hidden and deadly.

Mutsetse: Anoita seakanaka asi utsinye hwake ihari ine muchetura.

50. Rudo rwavo igwenzi rinotumbuka.

Zvarinoreva: Rudo rwavo ruri kukura uye ruri kuva rwakanaka.

English Explanation: Their love is a blossoming bush; their love is growing and becoming beautiful.

Mutsetse: Tiri kufara kuona rudo rwavo, rudo rwavo igwenzi rinotumbuka gore negore.

51. Hama dzake inyoka dzemuswe wemombe.

Zvarinoreva: Hama dzake hadzivimbiki uye dzinogona kumukuvadza. (Nyoka dzemuswe wemombe dzinogara dziri pedyo nemombe asi dzinogona kuiruma).

English Explanation: His relatives are snakes in a cow's tail; his relatives are untrustworthy and can harm him despite being close.

Mutsetse: Anofanira kungwarira hama dzake, inyoka dzemuswe wemombe.

52. Kufunga kwake igungwa.

Zvarinoreva: Ane pfungwa dzakadzama uye dzakakura.

English Explanation: His thinking is an ocean; he has deep and vast thoughts.

Mutsetse: Nyanzvi iyi inopa mazano anoshamisa, kufunga kwake igungwa chairo.

53. Musikana uyu iruva remusango.

Zvarinoreva: Musikana uyu akanaka asi anogona kunge asina kudzidza tsika dzemudhorobha kana kuti ane runako rwechisikigo.

English Explanation: This girl is a wild flower; she is beautiful but may be unsophisticated or possess natural, untamed beauty.

Mutsetse: Akauya kubva kumusha akanaka chose, iruva remusango.

54. Uchenjeri hwake itsime risingapwi.

Zvarinoreva: Ane uchenjeri hwakawanda uye hunogara huripo.

English Explanation: His wisdom is a well that never dries up; he has abundant and ever-present wisdom.

Mutsetse: Tinogara tichienda kwaari kunotsvaga mazano, uchenjeri hwake itsime risingapwi.

55. Muvengi wake igava.

Zvarinoreva: Muvengi wake ane mano uye anonyengera.

English Explanation: His enemy is a jackal; his enemy is cunning and deceitful.

Mutsetse: Akanyengerwa nemuvengi wake, muvengi wake igava chairo.

56. Basa iri ibhanditi.

Zvarinoreva: Basa iri rakaoma uye rinonetsa zvakanyanya.

English Explanation: This job is a bandit; this job is extremely difficult and demanding.

Mutsetse: Ndapedza simba rangu rese, basa iri ibhanditi chairo.

57. Chikwereti ichi iguruva.

Zvarinoreva: Chikwereti ichi chiri kumunetsa uye kumushaisa rugare.

English Explanation: This debt is dust; this debt is troubling him and causing him unrest (like irritating dust).

Mutsetse: Haasi kurara zvakanaka, chikwereti ichi iguruva mumaziso ake.

58. Misodzi yake imvura yepadombo.

Zvarinoreva: Kuchema kwake hakuna basa kana kuti hakuna anoteerera.

English Explanation: Her tears are water on a rock; her crying is futile or no one pays attention.

Mutsetse: Akachema zvakadini, asi hapana akamunzwira tsitsi, misodzi yake imvura yepadombo.

59. Imba iyi igomba rembavha.

Zvarinoreva: Imba iyi inogara mbavha kana vanhu vakaipa.

English Explanation: This house is a den of thieves; thieves or bad people live in this house.

Mutsetse: Mapurisa vari kutsvaga imba iyi, inonzi igomba rembavha.

60. Mashoko emunhu uyu imhepo inovhuvhuta.

Zvarinoreva: Mashoko ake haana basa, anongopfuura.

English Explanation: This person's words are blowing wind; his words are meaningless, they just pass.

Mutsetse: Usateerere zvaanotaura, mashoko emunhu uyu imhepo inovhuvhuta.

61. Musikana uyu itsvimborume yomusha.

Zvarinoreva: Musikana akura asi haasati aroorwa, anobatsira pamusha.

English Explanation: This girl is the bachelor of the homestead; an older, unmarried girl who is a significant helper at home.

Mutsetse: Anobika nekutsvaira, musikana uyu itsvimborume yomusha wedu.

62. Ruzivo rwake irwizi ruzere.

Zvarinoreva: Ane ruzivo rwakawanda kwazvo.

English Explanation: His knowledge is a full river; he has abundant knowledge.

Mutsetse: Mudzidzisi mukuru anoziva mitemo yose, ruzivo rwake irwizi ruzere.

63. Kutsungirira kwake ibwe guru.

Zvarinoreva: Ane kutsungirira kwakasimba uye kusingazungunuki.

English Explanation: Her perseverance is a large stone; her perseverance is strong and unshakeable.

Mutsetse: Akaramba achiedza kusvika abudirira, kutsungirira kwake ibwe guru.

64. Iyi inyaya yomusoro wenyoka.

Zvarinoreva: Iyi inyaya yakaoma uye ine njodzi.

English Explanation: This is a matter of a snake's head; this is a difficult and dangerous issue.

Mutsetse: Ngatingwarirei kutaura nezvenyaya iyi, iyi inyaya yomusoro wenyoka.

65. Chikafu ichi imfashu yomwaka.

Zvarinoreva: Chikafu ichi chakawanda kwazvo.

English Explanation: This food is a seasonal flood; there is an abundance of this food.

Mutsetse: Padura redu pane magwere akawandisa, imfashu yomwaka uno.

66. Izwi raShefu igurumo remheni.

Zvarinoreva: Izwi raShefu rine simba uye rinotyisa.

English Explanation: The Chief's voice is a thunderclap; the Chief's voice is powerful and authoritative/fearsome.

Mutsetse: Shefu paakataura, vose vakanyarara, izwi raShefu igurumo remheni.

67. Mhuri yavo idzinde rimwe.

Zvarinoreva: Mhuri yavo yakabatana kwazvo.

English Explanation: Their family is one plant stalk; their family is very united.

Mutsetse: Vanobatsirana mune zvose, mhuri yavo idzinde rimwe.

68. Kushaya kwake igomba risina mvura.

Zvarinoreva: Ari mumatambudziko makuru ekushaya, hapana tariro.

English Explanation: His poverty is a dry well; he is in dire straits of poverty, with no hope.

Mutsetse: Ari kutambura chaizvo, kushaya kwake igomba risina mvura.

69. Munhu uyu ibazi rakasvava.

Zvarinoreva: Munhu uyu haachina simba kana tariro.

English Explanation: This person is a withered branch; this person no longer has strength or hope.

Mutsetse: Mushure mekurwara kwenguva refu, munhu uyu ava bazi rakasvava.

70. Runyerekupe irwondo.

Zvarinoreva: Runyerekupe runopararira nekukurumidza uye runokuvadza.

English Explanation: Rumor is a veld fire; rumor spreads quickly and is destructive.

Mutsetse: Runyerekupe rwakapararira mumusha wese, runyerekupe irwondo chairo.

71. Upenyu hwake ibhuku rakavhurika.

Zvarinoreva: Upenyu hwake hunozivikanwa nemunhu wese, hapana chakavanzika.

English Explanation: His life is an open book; his life is known by everyone, there are no secrets.

Mutsetse: Anotaura pachena nezvematambudziko ake, upenyu hwake ibhuku rakavhurika.

72. Murume uyu ihamba.

Zvarinoreva: Murume uyu anononoka kuita zvinhu kana kufunga.

English Explanation: This man is a tortoise; this man is slow in doing things or thinking.

Mutsetse: Haakurumidzi kubata basa, murume uyu ihamba chaiyo.

73. Kutenda kwake idombo rakasimba.

Zvarinoreva: Ane kutenda kwakasimba uye kusingazungunuki (muchitendero).

English Explanation: His faith is a strong rock; he has strong and unshakeable faith.

Mutsetse: Anoramba achinamata kunyangwe mumatambudziko, kutenda kwake idombo rakasimba.

74. Chikoro ichi ihari inovumba vanhu.

Zvarinoreva: Chikoro ichi chinodzidzisa nekuumba hunhu hwevadzidzi.

English Explanation: This school is a pot that molds people; this school teaches and shapes the character of students.

Mutsetse: Vabereki vanotumira vana vavo kuchikoro ichi, ihari inovumba vanhu.

75. Ziso rake igomba risingaguti.

Zvarinoreva: Ane ruchiva rwezvinhu, haambogutsikani.

English Explanation: His eye is an insatiable pit; he is greedy, never satisfied.

Mutsetse: Anongoda kuwana zvakawanda, ziso rake igomba risingaguti.

76. Runako rwake imoto unonyengera.

Zvarinoreva: Runako rwake runokwezva asi runogona kuunza njodzi.

English Explanation: Her beauty is a deceptive fire; her beauty attracts but can bring danger.

Mutsetse: Varume vazhinji vanomutevera, asi runako rwake imoto unonyengera.

77. Guta iri iguru risina mwene.

Zvarinoreva: Guta iri rine nyonganyonga uye hapana anotonga zvakanaka.

English Explanation: This city is an unattended anthill; this city is chaotic and lacks proper governance.

Mutsetse: Mhosva dzawanda muguta iri, iguru risina mwene.

78. Basa iri itsime remafuta.

Zvarinoreva: Basa iri rinobhadhara zvakanyanya.

English Explanation: This job is an oil well; this job pays very well.

Mutsetse: Akawana basa iri, zvino ava kupfuma, ibasa iri itsime remafuta.

79. Kushaya kwake imvura inonyudza.

Zvarinoreva: Ari mumatambudziko makuru ekushaya zvekuti ava kunyura.

English Explanation: His poverty is drowning water; he is in such dire straits of poverty that he is sinking.

Mutsetse: Ari kuda rubatsiro rwekukurumidza, kushaya kwake imvura inonyudza.

80. Kufara kwake imhepo inotonhorera.

Zvarinoreva: Kufara kwake kunounza zororo nekunakirwa.

English Explanation: His happiness is a cool breeze; his happiness brings relief and pleasure.

Mutsetse: Kana aripo, tinofara tese, kufara kwake imhepo inotonhorera.

81. Nyaya iyi ihari ine muswe.

Zvarinoreva: Nyaya iyi ine zvakawanda zvakavanzika kana zvinotevera.

English Explanation: This issue is a pot with a tail; this issue has many hidden aspects or consequences.

Mutsetse: Tisati taitonga, tinofanira kunyatsoiongorora, inyaya iyi ihari ine muswe.

82. Shamwari yake ibazi rakafa.

Zvarinoreva: Shamwari yake haichabatsiri kana kuti haisisipo.

English Explanation: His friend is a dead branch; his friend is no longer helpful or is gone.

Mutsetse: Akatsvaga rubatsiro kushamwari yake asi hapana chaakawana, shamwari yake ibazi rakafa.

83. Mutambo uyu ihondo chaiyo.

Zvarinoreva: Mutambo uyu une makwikwi akanyanya uye unonetsa.

English Explanation: This game is a real war; this game is very competitive and tough.

Mutsetse: Zvikwata zviviri zvakarwa nesimba, mutambo uyu waive hondo chaiyo.

84. Denga rava dembe.

Zvarinoreva: Denga rakachena, hapana makore.

English Explanation: The sky has become a bald patch (clear sky); the sky is clear, no clouds.

Mutsetse: Nhasi kunze kwakanaka, denga rava dembe.

85. Moyo wake ibhuku risina kunyorwa.

Zvarinoreva: Haazivikanwi kuti anofungei kana kuti ane hunhu hwakaita sei.

English Explanation: Her heart is an unwritten book; her thoughts or character are unknown.

Mutsetse: Musikana uyu akanyarara, moyo wake ibhuku risina kunyorwa.

86. Uchenjeri hwake igomo refu.

Zvarinoreva: Ane uchenjeri hwakadzama uye hunonetsa kusvika.

English Explanation: His wisdom is a tall mountain; he has profound wisdom that is hard to attain.

Mutsetse: Tinoremekedza mazano ake, uchenjeri hwake igomo refu.

87. Imba iyi ichipoko.

Zvarinoreva: Imba iyi haisisina vanhu, yava kutyisa.

English Explanation: This house is a ghost; this house is deserted and now scary.

Mutsetse: Hapachina anogaramo, imba iyi yava chipoko.

88. Rurimi rwake ibanga rinocheka kwose.

Zvarinoreva: Anotaura mashoko anogona kubatsira kana kukuvadza.

English Explanation: His tongue is a knife that cuts both ways; his words can help or harm.

Mutsetse: Chenjera zvaanotaura, rurimi rwake ibanga rinocheka kwose.

89. Musikana uyu igonzo.

Zvarinoreva: Musikana uyu anoba zvinhu zvishoma nezvishoma.

English Explanation: This girl is a rat; this girl steals things stealthily and bit by bit.

Mutsetse: Zvishandiso zvedu zviri kupera, musikana uyu igonzo chairo.

90. Rudo irwizi rusingayeri.

Zvarinoreva: Rudo rwakadzama uye haruperi.

English Explanation: Love is an unshakeable river (deep and constant); love is profound and endless.

Mutsetse: Rudo rwaMwari kuvanhu irwizi rusingayeri.

91. Nhamo igore dema.

Zvarinoreva: Dambudziko rinounza kusuwa nerima.

English Explanation: Trouble is a black cloud; trouble brings sadness and darkness.

Mutsetse: Kubva pakafa baba vake, mhuri yavo iri mugore dema renhamo.

92. Muromo wake ishefu inobika makuhwa.

Zvarinoreva: Anogara achitaura makuhwa.

English Explanation: Her mouth is a sieve that cooks gossip; she constantly spreads gossip.

Mutsetse: Usamuudze zvakavanzika zvako, muromo wake ishefu inobika makuhwa.

93. Nzeve dzake idende risina kuvharwa.

Zvarinoreva: Anonzwa zvese, kunyangwe zvisina kutaurirwa iye.

English Explanation: His ears are an uncovered calabash; he hears everything, even what's not meant for him.

Mutsetse: Hapana chinopfuura nzeve dzake, idende risina kuvharwa.

94. Upenyu imutambo mukuru.

Zvarinoreva: Upenyu hune zvakawanda zvinoshamisa nekunakidza.

English Explanation: Life is a big play/drama; life has many surprising and interesting events.

Mutsetse: Tose tiri vatambi, upenyu imutambo mukuru une magumo akasiyana.

95. Mwoyo wake igomba remoto.

Zvarinoreva: Ane shungu kana hasha dzakadzama.

English Explanation: His heart is a pit of fire; he has deep grief or anger.

Mutsetse: Haakanganwi zvakaipa zvaakaitirwa, mwoyo wake igomba remoto.

96. Nguva imupfuri anopfura simbi.

Zvarinoreva: Nguva inogadzira kana kuparadza zvinhu.

English Explanation: Time is a blacksmith who forges iron; time shapes or destroys things.

Mutsetse: Shandisa nguva yako zvakanaka, nguva imupfuri anopfura simbi.

97. Kuseka kwake ibasamurose rinotapira.

Zvarinoreva: Kuseka kwake kunonakidza uye kunokwezva.

English Explanation: Her laughter is a sweet sugarcane; her laughter is delightful and attractive.

Mutsetse: Tose tinoda kunzwa kuseka kwake, ibasamurose rinotapira.

98. Hope idutu rinonyaradza.

Zvarinoreva: Hope dzinounza zororo nekudzikama mushure mekuneta.

English Explanation: Sleep is a calming storm; sleep brings rest and peace after exhaustion.

Mutsetse: Mushure mebasa rose, ndinoda hope, idutu rinonyaradza pfungwa dzangu.

99. Chokwadi ibanga rinocheka.

Zvarinoreva: Chokwadi chinogona kurwadza asi chakakosha.

English Explanation: Truth is a cutting knife; truth can be painful but is necessary.

Mutsetse: Zvinorwadza kunzwa chokwadi, asi chokwadi ibanga rinocheka zvisina kururama.

100. Mhuri igoko.

Zvarinoreva: Mhuri inodzivirira nekuchengetedza.

English Explanation: A family is a protective shell/shield.

Mutsetse: Kana ndiri pakati pemhuri yangu, ndinonzwa ndakachengetedzeka, mhuri igoko chairo.

101. Rufu isango rima.

Zvarinoreva: Rufu chinhu chisingazivikanwi uye chinotyisa.

English Explanation: Death is a dark forest; death is unknown and frightening.

Mutsetse: Vanhu vazhinji vanotya rufu, rufu isango rima.

102. Mashoko ake imvura inoyerera.

Zvarinoreva: Anotaura zvakapfava uye zvinoyerera zvakanaka.

English Explanation: His words are flowing water; he speaks smoothly and eloquently.

Mutsetse: Nyanzvi iyi inotaura zvine mutsindo, mashoko ake imvura inoyerera.

103. Musoro wake iguru.

Zvarinoreva: Ane pfungwa dzakawanda kana kuti dzimwe nguva anovhiringika.

English Explanation: His head is an anthill; he has many thoughts or is sometimes confused.

Mutsetse: Paakapihwa basa rakawandisa, musoro wake wakaita seguru.

104. Moyo wake ibwe.

Zvarinoreva: Haana tsitsi, ane moyo wakaoma.

English Explanation: His heart is a stone; he is merciless, hard-hearted.

Mutsetse: Haana kunzwira murombo tsitsi, moyo wake ibwe.

105. Kutenda idenga.

Zvarinoreva: Kutenda kunosunungura uye kunounza mufaro.

English Explanation: Gratitude is heaven; gratitude is liberating and brings joy.

Mutsetse: Kana uchitenda nezvidiki, unonzwa sekunge uri kudenga, kutenda idenga.

106. Zuva iguru rehuchi.

Zvarinoreva: Zuva ranhasi rakanaka kwazvo uye rine mikana yakawanda.

English Explanation: Today is a honeycomb; today is very good and full of opportunities.

Mutsetse: Simukai mushande, nhasi izuva iguru rehuchi.

107. Ushingi ihondo.

Zvarinoreva: Zvinoda ushingi kuti munhu akunde mumatambudziko.

English Explanation: Courage is a battle; it takes courage to overcome challenges.

Mutsetse: Hupenyu hunoda ushingi, ushingi ihondo yatinorwa mazuva ose.

108. Rurimi rwake imhepo ine dutu.

Zvarinoreva: Anotaura mashoko anokonzera bopoto kana kukuvadza.

English Explanation: Her tongue is a stormy wind; she speaks words that cause trouble or harm.

Mutsetse: Paakatsamwa, rurimi rwake rwaiva mhepo ine dutu yakasiya vanhu vakawanda vakuvara.

109. Chiso chake ibasa.

Zvarinoreva: Chiso chake chinoratidza zvakawanda nezvehunhu kana mafungiro ake.

English Explanation: His face is a work (of art/complex); his face reveals much about his character or thoughts.

Mutsetse: Unogona kuverenga zviri mumwoyo make nekungotarisa chiso chake, chiso chake ibasa.

110. Mhuri inyore.

Zvarinoreva: Mhuri yakabatana uye inotsigirana. (Nyore itsvimbo inoshandiswa kutsigira kana kudhonza)

English Explanation: Family is a supporting staff/yoke-peg; family is united and supportive.

Mutsetse: Mumatambudziko, mhuri yangu ndiyo nyore yangu.

111. Nhamo iguruva mumaziso.

Zvarinoreva: Dambudziko rinodzivisa munhu kuona zvakanaka kana kufunga zvakajeka.

English Explanation: Trouble is dust in the eyes; trouble prevents one from seeing or thinking clearly.

Mutsetse: Haasi kuona kuti ari kukanganisa, nhamo iguruva mumaziso ake.

112. Zano rake imwenje.

Zvarinoreva: Zano rake rinovhenekera nzira uye rinopa gwara.

English Explanation: His advice is a lamp; his advice illuminates the path and provides guidance.

Mutsetse: Pandainge ndarasika, zano rake rakava mwenje wakanditungamirira.

113. Utsva hwemari iguruva.

Zvarinoreva: Mari itsva inokurumidza kuparara kana kushandiswa zvisina kurongeka.

English Explanation: The newness of money is dust; new money quickly disappears if not managed well.

Mutsetse: Akangobhadharwa, mari yose yakapera, utsva hwemari iguruva.

114. Kudzidza igadheni rinotumbuka.

Zvarinoreva: Kudzidza kunounza ruzivo nerunako rwepfungwa.

English Explanation: Learning is a blossoming garden; learning brings knowledge and beauty of mind.

Mutsetse: Ramba uchidzidza, kudzidza igadheni rinotumbuka maruva ehuchenjeri.

115. Shamwari yakaipa inyoka muhomwe.

Zvarinoreva: Shamwari yakaipa ine njodzi uye inogona kukukuvadza usingazivi.

English Explanation: A bad friend is a snake in the pocket; a bad friend is dangerous and can harm you unknowingly.

Mutsetse: Chenjerai shamwari dzenyu, dzimwe ishamwari yakaipa inyoka muhomwe.

116. Mwoyochena igomo regoridhe.

Zvarinoreva: Kuva nemwoyo wakanaka kwakakosha uye kune mubairo.

English Explanation: Kindness is a mountain of gold; being kind-hearted is precious and rewarding.

Mutsetse: Mwoyochena wake wakaita kuti abatsirwe nevakawanda, mwoyochena igomo regoridhe.

117. Mashoko ake imbeu inokura.

Zvarinoreva: Mashoko ake ane simba uye anogona kuva nemhedzisiro huru mune ramangwana.

English Explanation: His words are seeds that grow; his words are powerful and can have significant future consequences.

Mutsetse: Mashoko anokurudzira aakataura akava mbeu yakakura mumwoyo mangu.

118. Mubereki igwenzi randovanda.

Zvarinoreva: Mubereki inzvimbo yekuvanda kana yekuwana rubatsiro panguva yematambudziko.

English Explanation: A parent is a sheltering bush; a parent is a place of refuge or help in times of trouble.

Mutsetse: Pese pandinenge ndiri mumatambudziko, ndinomhanyira kuna amai vangu, mubereki igwenzi randovanda.

119. Imba isina rudo igwenga.

Zvarinoreva: Imba isina rudo haina mufaro kana upenyu.

English Explanation: A home without love is a desert; a home without love lacks joy and life.

Mutsetse: Vanogara vachinetsana, imba yavo yava igwenga.

120. Munhu uyu iguru remhepo.

Zvarinoreva: Munhu uyu haana maturo, anongovhiringa kana kutaura zvisina basa.

English Explanation: This person is an anthill of wind (empty); this person is useless, only causes confusion or talks nonsense.

Mutsetse: Usateerere zvaari kutaura, munhu uyu iguru remhepo.

Bvunzo yeChidzidzo 5: Madimikira Okufananidza neOkushasa

1 of 10

Question text will load here.

    Zvibuda zveBvunzo

    Chitsama: 0%

    Mibvunzo Yapindurwa: 0 pa 0

    Mhinduro Dzakarurama: 0

    Ongorora Mhinduro Dzisiridzo/Dzakasvetukwa: