0%
Exam Sidemann Logo Light Mode

MUTAURO WECHISHONA

Chidzidzo 4: Zvirevo (Sayings)

Unoda Kuteerera Mudzidzisi Achidudzira Zvirevo Here?

ZVIREVO (SAYINGS)

Zvirevo mashoko ehuchenjeri anopfupisa pfungwa huru kana kuti anopa yambiro. Zvinowanzoshandiswa mukukurukura kwezuva nezuva uye zvine dudziro dzakadzama.

(Sayings are words of wisdom that summarize a major idea or give a warning. They are often used in daily conversation and have deep meanings.)

ZVIREVO NEMIENZANISO (SAYINGS AND EXAMPLES)

1. Kutaura kuzhinji kuzvidzika.

Zvarinoreva: Kutaura zvakawandisa kunodzikisira munhu pachake.

English Explanation: Too much talk lowers one's own dignity or standing.

Mutsetse: Rega kungopopota, kutaura kuzhinji kuzvidzika.

2. Chokwadi chinobuda pachena.

Zvarinoreva: Zvinhu zvakavanzika kana nhema dzinopedzisira dzazivikanwa.

English Explanation: Truth will eventually come out.

Mutsetse: Unogona kunyepa nhasi, asi chokwadi chinobuda pachena mangwana.

3. Nguva haimiriri munhu.

Zvarinoreva: Nguva inoramba ichifamba, haimbomira.

English Explanation: Time waits for no one.

Mutsetse: Ita zvinhu zvako nenguva, nguva haimiriri munhu.

4. Kudzidza hakuperi.

Zvarinoreva: Munhu anoramba achidzidza muupenyu hwake hwese.

English Explanation: Learning never ends.

Mutsetse: Kunyange wakura sei, gara uchiziva kuti kudzidza hakuperi.

5. Kushivirira kunobereka.

Zvarinoreva: Kumirira zvine mwoyo murefu kunounza zvibereko zvakanaka.

English Explanation: Patience pays off / Patience bears fruit.

Mutsetse: Shivirira pabasa rako, kushivirira kunobereka.

6. Kutsamwa hakuvaki musha.

Zvarinoreva: Hasha dzinoparadza hukama nemhuri.

English Explanation: Anger does not build a home (it destroys relationships).

Mutsetse: Edza kudzikama, kutsamwa hakuvaki musha.

7. Usimbe hunouraya.

Zvarinoreva: Kusada kushanda kunotungamirira kunjodzi kana kushaya.

English Explanation: Laziness kills (leads to poverty or ruin).

Mutsetse: Simuka ushande, usimbe hunouraya.

8. Chakanaka chakanaka, mukaka haurungwi munyu.

Zvarinoreva: Chinhu chakanaka hachidi kuwedzerwa zvimwe kuti chinake.

English Explanation: What is good is good; milk is not seasoned with salt (good things don't need artificial improvement).

Mutsetse: Hunhu hwake hwakanaka chose, chakanaka chakanaka, mukaka haurungwi munyu.

9. Rudo ibofu.

Zvarinoreva: Munhu ane rudo anogona kusazviona zvikanganiso zveumwe.

English Explanation: Love is blind.

Mutsetse: Akaroora mukadzi anenhau dzakaipa, asi rudo ibofu.

10. Kugarisana kubatsirana.

Zvarinoreva: Kugara zvakanaka nevamwe kunoda kuti mubatsirane.

English Explanation: Living together harmoniously involves helping each other.

Mutsetse: Mumusha umu tinogarisana nekuti kugarisana kubatsirana.

11. Chikwereti muvengi.

Zvarinoreva: Kuva nechikwereti kunounza matambudziko.

English Explanation: Debt is an enemy.

Mutsetse: Edza kusatora zvikwereti zvakawanda, chikwereti muvengi.

12. Munyepi haana shamwari.

Zvarinoreva: Munhu anonyepa anopedzisira asina shamwari.

English Explanation: A liar has no friends.

Mutsetse: Anogara achinyepa, ndosaka asina shamwari, nekuti munyepi haana shamwari.

13. Kupa kuzviwanira.

Zvarinoreva: Kana ukapa vamwe, newewo uchazopiwa kana kubatsirwa.

English Explanation: Giving is receiving for oneself (what goes around comes around).

Mutsetse: Batsira vamwe pazvinogoneka, kupa kuzviwanira.

14. Kukumbira hakunyadzi.

Zvarinoreva: Hazvinyadzisi kukumbira rubatsiro kana uchida.

English Explanation: Asking is not shameful.

Mutsetse: Kana usina, kumbira, kukumbira hakunyadzi.

15. Mwana anokura.

Zvarinoreva: Vana vanokura vachichinja.

English Explanation: A child grows up.

Mutsetse: Usashora mwana nhasi, mwana anokura.

16. Hapana chisingaperi.

Zvarinoreva: Zvinhu zvese zvine magumo.

English Explanation: Nothing lasts forever.

Mutsetse: Kunyangwe nhamo ikawanda sei, hapana chisingaperi.

17. Benzi harina mazano.

Zvarinoreva: Munhu benzi haana pfungwa dzakanaka.

English Explanation: A fool has no good ideas.

Mutsetse: Usateerera zvaari kutaura, benzi harina mazano.

18. Kukurumidza kunokanganisa.

Zvarinoreva: Kuita zvinhu uchimhanya kunogona kukonzera kukanganisa.

English Explanation: Hurrying causes mistakes.

Mutsetse: Ita zvinhu zvako zvishoma nezvishoma, kukurumidza kunokanganisa.

19. Mazano haaperi.

Zvarinoreva: Panogara paine mazano matsva anobuda.

English Explanation: Ideas/advice never run out.

Mutsetse: Kana rimwe zano rikaramba, tsvaga rimwe, mazano haaperi.

20. Upenyu rwendo.

Zvarinoreva: Upenyu hwakafanana nerwendo rune matanho akasiyana.

English Explanation: Life is a journey.

Mutsetse: Tose tiri parwendo, upenyu rwendo rurefu.

21. Simba rehove riri mumvura.

Zvarinoreva: Munhu ane simba munzvimbo yaanoziva kana kuti yakamukodzera.

English Explanation: The strength of a fish is in the water (one is strong in their element).

Mutsetse: Anogona kunge asina simba pano, asi kumusha kwake ndiye mbune, simba rehove riri mumvura.

22. Kuremekedza kubatana.

Zvarinoreva: Kuremekedzana kunounza kubatana.

English Explanation: Respect fosters unity.

Mutsetse: Ngatiremekedzanei kuti tive nekubatana, kuremekedza kubatana.

23. Kuzvida kune mwero.

Zvarinoreva: Kuzvida zvakanyanya hakuna kunaka.

English Explanation: Self-love (or selfishness) should have limits.

Mutsetse: Zvakanaka kuzvida asi kuzvida kune mwero.

24. Chakavanzika hachigare.

Zvarinoreva: Chinhu chakavanzika chinopedzisira chabuda pachena.

English Explanation: A secret doesn't last long.

Mutsetse: Zvese zvamuri kuita muchivande zvichazivikanwa, chakavanzika hachigare.

25. Mwoyochena unobatsira.

Zvarinoreva: Kuva nemoyo wakanaka kunounza zvakanaka.

English Explanation: Kindness helps (is beneficial).

Mutsetse: Gara uine mwoyochena, mwoyochena unobatsira.

26. Kudada kunowisa.

Zvarinoreva: Kuzvikudza kunotungamirira mukukundikana kana kunyadziswa.

English Explanation: Pride leads to a fall.

Mutsetse: Usadade nepfuma yako, kudada kunowisa.

27. Kuzvininipisa kunokudza.

Zvarinoreva: Kuzvideredza kunounza rukudzo.

English Explanation: Humility exalts.

Mutsetse: Zvininipise pamberi pevamwe, kuzvininipisa kunokudza.

28. Kutenda kwakanaka.

Zvarinoreva: Zvakanaka kuva munhu anotenda.

English Explanation: Gratitude is good.

Mutsetse: Ndinokutendai nerubatsiro, kutenda kwakanaka.

29. Kukanganwa hunhu.

Zvarinoreva: Zvakajairika kuti vanhu vakanganwe.

English Explanation: Forgetting is human nature.

Mutsetse: Ndanga ndakanganwa zita rake, asi kukanganwa hunhu.

30. Kuyeuka uchenjeri.

Zvarinoreva: Kugona kuyeuka zvinhu chiratidzo cheuchenjeri.

English Explanation: Remembering is wisdom.

Mutsetse: Edza kuyeuka zvaunodzidziswa, kuyeuka uchenjeri.

31. Kutsungirira kunokunda.

Zvarinoreva: Kusakanda mapfumo pasi kunoita kuti ubudirire.

English Explanation: Perseverance conquers.

Mutsetse: Dambudziko iri richapera kana tikatsungirira, kutsungirira kunokunda.

32. Kutya hakuna musha.

Zvarinoreva: Kutya kunowanikwa kwese kwese.

English Explanation: Fear has no home (it's found everywhere).

Mutsetse: Akati anotya kurara ega, asi kutya hakuna musha.

33. Zvinhu zvinochinja.

Zvarinoreva: Mamiriro ezvinhu haagari akafanana.

English Explanation: Things change.

Mutsetse: Usafunge kuti zvicharamba zvakadai, zvinhu zvinochinja.

34. Mangwana harahwi.

Zvarinoreva: Hapana anoziva zvichaitika mangwana.

English Explanation: Tomorrow is unknown.

Mutsetse: Ronga zvako asi yeuka kuti mangwana harahwi.

35. Nhasi ndinhasi.

Zvarinoreva: Tinofanira kurarama tichifunga nezvanhasi.

English Explanation: Today is today (focus on the present).

Mutsetse: Regai kunetsekana nezvamangwana, nhasi ndinhasi.

36. Hunhu ushamwari.

Zvarinoreva: Kuva neunhu hwakanaka kunounza ushamwari.

English Explanation: Good character builds friendship.

Mutsetse: Iva neunhu hwakanaka, hunhu ushamwari.

37. Makuhwa anoparadza.

Zvarinoreva: Kutaura makuhwa kunokanganisa hukama.

English Explanation: Gossip destroys.

Mutsetse: Regai kutaura makuhwa, makuhwa anoparadza.

38. Rufu haruna gamba.

Zvarinoreva: Rufu runotora wese wese, hapana anorukunda.

English Explanation: Death has no hero (it conquers all).

Mutsetse: Aive munhu ane simba, asi rufu haruna gamba.

39. Kushanda kuzvipira.

Zvarinoreva: Basa rinoda kuti uzvipire kuti ribudirire.

English Explanation: Work requires dedication/commitment.

Mutsetse: Kuti uwane goho rakanaka, kushanda kuzvipira.

40. Mhanza mambure.

Zvarinoreva: Rombo rakanaka rinouya nenzira dzakasiyana.

English Explanation: Luck is like a net (it catches things unexpectedly).

Mutsetse: Akangoerekana awana basa guru, mhanza mambure.

41. Njere hadzitengerwi.

Zvarinoreva: Uchenjeri haugoni kutengwa nemari.

English Explanation: Intelligence/wisdom cannot be bought.

Mutsetse: Unogona kuva nemari yakawanda asi usina njere, nekuti njere hadzitengerwi.

42. Kunyara kunodyisa.

Zvarinoreva: Kunyara zvakanyanya kunoita kuti urasikirwe nemikana.

English Explanation: Shyness makes one lose out (especially on food/opportunities).

Mutsetse: Kumbira kana uchida, kunyara kunodyisa.

43. Chinangwa chinotungamira.

Zvarinoreva: Kuva nechinangwa muupenyu kunokupa gwara.

English Explanation: Purpose leads/guides.

Mutsetse: Ziva chinangwa chako muupenyu, chinangwa chinotungamira.

44. Muedzo wakaipa.

Zvarinoreva: Kuedzwa kunogona kukutungamirira mumatambudziko.

English Explanation: Temptation is bad.

Mutsetse: Edza kudzivisa muedzo, muedzo wakaipa.

45. Imbwa inohukura haina ngozi.

Zvarinoreva: Munhu anongotaura zvakawanda asingaiti chinhu haatyisi.

English Explanation: A barking dog seldom bites.

Mutsetse: Anongopopota asi hapana chaanoita, imbwa inohukura haina ngozi.

46. Chinono chinopedza basa.

Zvarinoreva: Kuita zvinhu zvishoma nezvishoma asi nemazvo kunopedza basa.

English Explanation: Slowness finishes the work (implying thoroughness or just getting it done eventually).

Mutsetse: Usamhanye, ita zvishoma nezvishoma, chinono chinopedza basa.

47. Moto unotanga nechisasa.

Zvarinoreva: Zvinhu zvikuru zvinotanga zvidiki.

English Explanation: A fire starts with small kindling.

Mutsetse: Dambudziko guru iri rakatanga zvishoma, moto unotanga nechisasa.

48. Kufara kunopfuura.

Zvarinoreva: Mufaro haugari nekusingaperi.

English Explanation: Happiness passes.

Mutsetse: Nakidzwa nemufaro wanhasi, asi yeuka kuti kufara kunopfuura.

49. Kusuwa kunopera.

Zvarinoreva: Kusuwa hakugari nekusingaperi.

English Explanation: Sadness ends.

Mutsetse: Chema nhasi, asi ziva kuti kusuwa kunopera.

50. Rurimi runopeta.

Zvarinoreva: Mashoko anogona kuchinjwa kana kunyoroveswa.

English Explanation: The tongue is flexible (words can be twisted or softened).

Mutsetse: Ainge ataura nehasha, asi akazopeta rurimi rwake.

51. Shamwari yakanaka ipfuma.

Zvarinoreva: Kuva neshamwari yakanaka kwakafanana nekuva nepfuma.

English Explanation: A good friend is wealth.

Mutsetse: Ndinokoshesa ushamwari hwenyu, shamwari yakanaka ipfuma.

52. Muvengi anovonekwa nemabasa.

Zvarinoreva: Unoziva muvengi wako nezviito zvake.

English Explanation: An enemy is known by their deeds.

Mutsetse: Aitaura zvakanaka asi zviito zvake zvakaipa, muvengi anovonekwa nemabasa.

53. Ropa haridyiwi.

Zvarinoreva: Hama hadziurayani kana kuitirana zvakaipisisa.

English Explanation: Blood is not eaten (relatives should not harm each other severely).

Mutsetse: Kunyangwe makapesana, yeukai kuti ropa haridyiwi.

54. Musha mukadzi.

Zvarinoreva: Mukadzi ndiye anoita kuti musha uve musha.

English Explanation: A woman makes a home.

Mutsetse: Varume vanovaka dzimba, asi musha mukadzi.

55. Mwana ndowemunhu wese.

Zvarinoreva: Kurera mwana ibasa remunhu wese munharaunda.

English Explanation: A child belongs to everyone (the community is responsible for raising children).

Mutsetse: Batsirai kuraya mwana uyu, mwana ndowemunhu wese.

56. Chirere chigokurera.

Zvarinoreva: Rera mwana zvakanaka kuti agokuchengetawo wakura.

English Explanation: Nurture (a child) so it may nurture you in return.

Mutsetse: Muchengete zvakanaka mwana wako, chirere chigokurera.

57. Mbeu yakanaka inobereka zvakanaka.

Zvarinoreva: Kutanga kwakanaka kunounza magumo akanaka.

English Explanation: Good seed yields good fruit.

Mutsetse: Dzidzisa vana tsika dzakanaka, mbeu yakanaka inobereka zvakanaka.

58. Kugocha kunoda kwaamai.

Zvarinoreva: Mabasa anoda hunyanzvi anofanira kuitwa nevanogona.

English Explanation: Roasting needs a mother's skill (experts should do skilled jobs).

Mutsetse: Musatambe nebasa iri, kugocha kunoda kwaamai.

59. Mbiri inoparira.

Zvarinoreva: Kuzivikanwa zvakanyanya kunogona kuunza matambudziko.

English Explanation: Fame can cause trouble.

Mutsetse: Kubva zvaakava nemukurumbira, ava nematambudziko mazhinji, mbiri inoparira.

60. Kurarama ndimwari.

Zvarinoreva: Upenyu hwedu huri mumaoko aMwari.

English Explanation: To live is by God's grace.

Mutsetse: Tinotenda Mwari nekuti kurarama ndimwari.

61. Chidamwoyo hamba.

Zvarinoreva: Munhu anoda zvaanoda kunyangwe zvikashata sei.

English Explanation: The heart wants what it wants (like a tortoise).

Mutsetse: Akasarudza munhu asingamukodzeri, asi chidamwoyo hamba.

62. Kutaurirwa hunyimwa.

Zvarinoreva: Zvirinani kuzvionera pane kungoudzwa.

English Explanation: Being told is like being denied (first-hand experience is better).

Mutsetse: Enda unozvionera wega, kutaurirwa hunyimwa.

63. Mweni haapedzi dura.

Zvarinoreva: Mueni haapedzi chikafu chemumba.

English Explanation: A visitor does not deplete the granary (there's enough to share).

Mutsetse: Usanyime mueni chikafu, mweni haapedzi dura.

64. Zano ndoga harina maturo.

Zvarinoreva: Kufunga wega pasina kubvunza vamwe hakubatsiri.

English Explanation: Thinking alone is useless (consultation is important).

Mutsetse: Bvunzawo vamwe, zano ndoga harina maturo.

65. Gudo harirarirwi.

Zvarinoreva: Usavimbe nemunhu akaipa kuti achengete zvinhu zvako.

English Explanation: A baboon is not entrusted with guarding crops (don't trust a known wrongdoer).

Mutsetse: Kumupa mari kuti achengete kufanana nekuti gudo harirarirwi.

66. Dindingwe rinonaka richakweva rimwe.

Zvarinoreva: Vanhu vanofarira kutambudza vamwe asi vasingadi kutambudzwa.

English Explanation: A cheetah enjoys it when it's dragging another (hypocrisy in suffering).

Mutsetse: Anoseka vamwe kana vachitambura, asi iye haadi, dindingwe rinonaka richakweva rimwe.

67. Mhuno hainan'anidzi.

Zvarinoreva: Usanetseke nezvichaitika kure.

English Explanation: The nose doesn't sniff too far ahead (don't worry about the distant future).

Mutsetse: Rarama nhasi, mhuno hainan'anidzi.

68. Kure kwegava ndokusina mutsubvu.

Zvarinoreva: Munhu anoenda chete kwaanowana rubatsiro.

English Explanation: Far for a jackal is where there's no mutsubvu fruit (motivation by need).

Mutsetse: Haauyi kumhuri kana pasina chaari kuda, kure kwegava ndokusina mutsubvu.

69. Rega kuyera nyoka negavi.

Zvarinoreva: Usafungidzire kana uchikwanisa kuona chokwadi.

English Explanation: Don't measure a snake with string (in its absence if it's present - get direct facts).

Mutsetse: Bvunza chokwadi pane kufungidzira, rega kuyera nyoka negavi.

70. Atswinya arwa.

Zvarinoreva: Kutanga nekakukonana kudiki kunogona kuita hondo.

English Explanation: One who has pinched has fought (small provocations start big fights).

Mutsetse: Akamutuka zvishoma, ndokubva vatanga kurwa, atswinya arwa.

71. Yatsika dope yanwa.

Zvarinoreva: Kana watanga chinhu, chipedzise.

English Explanation: The one that stepped in mud has drunk (in for a penny, in for a pound).

Mutsetse: Akatanga kuba zvishoma, akazopedzisira ava mbavha huru, yatsika dope yanwa.

72. Chirema ndechine pandiri.

Zvarinoreva: Munhu anoziva paanogumira.

English Explanation: A cripple is one who (knows their limit by) what they can reach.

Mutsetse: Usazvifananidze nevamwe, chiremba ndechine pandiri.

73. Manenji kuona mukadzi abarara.

Zvarinoreva: Chinhu chinoshamisa kana chisingawanzoitiki.

English Explanation: It's a wonder to see a bald woman (something very rare).

Mutsetse: Zvakaitika nhasi manenji, manenji kuona mukadzi abarara.

74. Hukwana inodya newarimugota.

Zvarinoreva: Mikana inosvika kune wese wese.

English Explanation: A pullet eats even with one in the bachelor's hut (opportunity reaches all).

Mutsetse: Usafunge kuti iwe hauwani, hukwana inodya newarimugota.

75. Mapudzi anowira kusina hari.

Zvarinoreva: Rombo rinogona kuenda kune vasingarikoshesi.

English Explanation: Pumpkins fall where there are no pots (fortune favors fools sometimes).

Mutsetse: Akawana mari yakawanda asi akaitambisa, mapudzi anowira kusina hari.

76. Kurembera kwedamba hakusi kuwa.

Zvarinoreva: Kuva mudambudziko hakurevi kuti wakundikana.

English Explanation: The hanging of a wild orange is not its falling (a precarious situation isn't failure).

Mutsetse: Kunyangwe zvinhu zvakaoma, usakanda mapfumo pasi, kurembera kwedamba hakusi kuwa.

77. Mwana mudiki kubvuma rwendo, rwake ruri mukati.

Zvarinoreva: Munhu anobvuma chinhu anenge aine chaari kutarisira.

English Explanation: A child agreeing to a journey has their own (motive) within it.

Mutsetse: Akabvuma kubatsira asi aida kubhadharwa, mwana mudiki kubvuma rwendo, rwake ruri mukati.

78. Kudzidza kubva mukukanganisa.

Zvarinoreva: Tinodzidza kubva pane zvatakakanganisa.

English Explanation: We learn from mistakes.

Mutsetse: Usatya kukanganisa, nekuti tinodzidza kubva mukukanganisa.

79. Mwoyo waive bho.

Zvarinoreva: Yaimbova nguva yakanaka. (Slangish chirevo)

English Explanation: The heart was good (it used to be good times).

Mutsetse: Kare ikako mwoyo waive bho, zvinhu zvaisadhura.

80. Zvikoni zvikoni, mimba haibvi negosoro.

Zvarinoreva: Mamwe matambudziko anoda nzira dzakakodzera dzekugadzirisa.

English Explanation: The impossible is impossible; pregnancy isn't aborted by a cough (some problems need specific solutions).

Mutsetse: Usafunge kuti dambudziko iri richapera nerako zano, zvikoni zvikoni, mimba haibvi negosoro.

81. Kurara hope nedumbu.

Zvarinoreva: Kunyatsogadzikana, kusava nehanya.

English Explanation: To sleep soundly on one's stomach (to be very comfortable/carefree).

Mutsetse: Haana basa nazvo, akarara hope nedumbu.

82. Mvura yanyaye haijairirwe.

Zvarinoreva: Mikana yakanaka haifanirwe kutorwa sekuti ichagara iripo.

English Explanation: Rainwater is not taken for granted (appreciate good fortune).

Mutsetse: Shandisa mukana uyu zvakanaka, mvura yanyaye haijairirwe.

83. Nzara chikwapuro.

Zvarinoreva: Nzara inorwadzisa uye inomanikidza vanhu kuita zvimwe zvinhu.

English Explanation: Hunger is a whip (it's painful and drives people).

Mutsetse: Akaba chikafu nekuti nzara chikwapuro.

84. Chirega kutanda mbavha nerwizi.

Zvarinoreva: Usatambisa nguva pane zvinhu zvisingabatsiri.

English Explanation: Don't chase a thief with a river (don't use ineffective methods).

Mutsetse: Kuedza kumuchinja iye asingadi kutanda mbavha nerwizi.

85. Chakafukidza dzimba matenga. (Also a tsumo)

Zvarinoreva: Zvizhinji zvakavanzika.

English Explanation: What covers houses are roofs (many things are hidden).

Mutsetse: Hatizivi zvinoitika mumba make, chakafukidza dzimba matenga.

86. Mbudzi kuzvarira pavanhu kuti itandirwe imbwa. (Also a tsumo)

Zvarinoreva: Kuita pachena kuti ubatsirwe.

English Explanation: A goat gives birth among people so dogs are chased away (displaying vulnerability for help).

Mutsetse: Achema pamberi pedu kuti tinyatsonzwisisa dambudziko rake, mbudzi kuzvarira pavanhu.

87. Nhumbu inhindi.

Zvarinoreva: Kuva nemimba chinhu chinorema uye chinoda kutarisirwa.

English Explanation: Pregnancy is a heavy load.

Mutsetse: Mukadzi wangu ava kuneta, nhumbu inhindi.

88. Mwana mudzimu.

Zvarinoreva: Mwana chipo chinobva kuna Mwari/midzimu.

English Explanation: A child is a spirit/gift from the ancestors/God.

Mutsetse: Chengetai vana venyu, mwana mudzimu.

89. Tsika nditsikewo.

Zvarinoreva: Tsika dzinofanira kutevedzerwa nevose.

English Explanation: Custom is to be followed by all.

Mutsetse: Muno mumusha tine tsika dzedu, tsika nditsikewo.

90. Mukanwa makuhwa.

Zvarinoreva: Muromo wemunhu unowanzotaura makuhwa.

English Explanation: The mouth is for gossip.

Mutsetse: Usateerere zvese zvaunonzwa, mukanwa makuhwa.

91. Nzeve dzinonzwa.

Zvarinoreva: Nzeve dzinoshanda kunzwa.

English Explanation: Ears hear (people listen).

Mutsetse: Taura zvaunoda, nzeve dzinonzwa.

92. Maziso anoona.

Zvarinoreva: Maziso anoshanda kuona.

English Explanation: Eyes see.

Mutsetse: Chakavanzika chichabuda, maziso anoona.

93. Maoko anobata.

Zvarinoreva: Maoko anoshanda kubata nekuita mabasa.

English Explanation: Hands work/hold.

Mutsetse: Usimbe haubatsiri, maoko anobata.

94. Makumbo anofamba.

Zvarinoreva: Makumbo anoshanda kufambisa munhu.

English Explanation: Legs walk.

Mutsetse: Usagare panzvimbo imwe, makumbo anofamba.

95. Pfungwa dzinofunga.

Zvarinoreva: Pfungwa dzinoshanda kufunga.

English Explanation: The mind thinks.

Mutsetse: Shandisa pfungwa dzako, pfungwa dzinofunga.

96. Mwoyo unoda.

Zvarinoreva: Mwoyo ndiwo unonzwa rudo kana kuda.

English Explanation: The heart loves/desires.

Mutsetse: Hazvimanikidzirwi, mwoyo unoda paunoda.

97. Hapana angagone chisingagoneki.

Zvarinoreva: Hazvibviri kuita chinhu chisingakwanisiki.

English Explanation: No one can do the impossible.

Mutsetse: Usazvinetsa, hapana angagone chisingagoneki.

98. Utsinye hunozvidzorera.

Zvarinoreva: Kuita utsinye kune vamwe kunoguma kwakudzokerawo.

English Explanation: Cruelty brings itself back (what goes around comes around).

Mutsetse: Usaitira vamwe utsinye, utsinye hunozvidzorera.

99. Kufa kupemha.

Zvarinoreva: Munhu wese anofa, rufu haruna anorwudzivisa.

English Explanation: To die is to beg (death is an equalizer, it takes all).

Mutsetse: Tose tichafa, kufa kupemha.

100. Chara chimwe hachikwiyi.

Zvarinoreva: Kubatana kunodiwa. (Kufanana ne "chara chimwe hachitswanyi inda")

English Explanation: One finger cannot stir (sadza/porridge) - similar to one finger can't crush a louse.

Mutsetse: Basa iri rinoda vanhu vakawanda, chara chimwe hachikwiyi.

101. Mvura yembambaira haipisariri.

Zvarinoreva: Kunetsana pakati pehama hakugari kwenguva refu.

English Explanation: Water for boiling sweet potatoes doesn't stay hot for long (family quarrels are short-lived).

Mutsetse: Regai kunetsana, muchazoyananiswa, mvura yembambaira haipisariri.

102. Chirwere hachisekanwi.

Zvarinoreva: Usaseka munhu anorwara, nekuti newewo unogona kurwara.

English Explanation: Sickness is not to be laughed at.

Mutsetse: Nzwirai tsitsi varwere, chirwere hachisekanwi.

103. Chikwereti chinobhadharwa.

Zvarinoreva: Zvikwereti zvinofanira kubhadharwa.

English Explanation: Debt must be paid.

Mutsetse: Usakanganwa kubhadhara chikwereti chako, chikwereti chinobhadharwa.

104. Musha unorira.

Zvarinoreva: Mhuri inowirirana inoita mheremhere yekufara.

English Explanation: A home (should be) noisy (with life, children, activity).

Mutsetse: Vanofara vese mumusha umu, musha unorira.

105. Ushingi hunobereka.

Zvarinoreva: Kuva akashinga kunounza budiriro.

English Explanation: Bravery yields results.

Mutsetse: Akashinga ndokuenda kunotsvaga basa, ushingi hunobereka.

106. Zuva haribudi kaviri.

Zvarinoreva: Mikana inouya kamwe chete.

English Explanation: The sun does not rise twice (for the same opportunity).

Mutsetse: Shandisa mukana uyu zvakanaka, zuva haribudi kaviri.

107. Nhamo haizarirwi.

Zvarinoreva: Dambudziko rinongoerekana rauya.

English Explanation: Trouble is not given birth to (it comes uninvited).

Mutsetse: Akawirwa nenjodzi asingafungiri, nhamo haizarirwi.

108. Mukanwa mombe.

Zvarinoreva: Mashoko anogona kuunza pfuma kana matambudziko. (A mouth is like cattle - can be wealth or liability)

English Explanation: The mouth is like cattle (words can be valuable or cause trouble).

Mutsetse: Chenjera matauriro ako, mukanwa mombe.

109. Gona ana gona wake.

Zvarinoreva: Munhu wese ane waanokunda uye anomukundawo.

English Explanation: Every skilled person has their master.

Mutsetse: Usazviti ndiwe unogona chete, gona ana gona wake.

110. Chakabaya chikatyokera.

Zvarinoreva: Dambudziko kana chinhu chakaipa chinogona kusiya chiratidzo chisingaperi.

English Explanation: What pierced broke off inside (a lasting problem/trauma).

Mutsetse: Kunyangwe akarapwa, ronda rakasiya vanga, chakabaya chikatyokera.

111. Kuvengana hakunaki.

Zvarinoreva: Kusawirirana kwakaipa.

English Explanation: Hatred is not good.

Mutsetse: Edzai kuyananiswa, kuvengana hakunaki.

112. Rudo runovaka.

Zvarinoreva: Rudo runosimbisa hukama.

English Explanation: Love builds.

Mutsetse: Idanai, nekuti rudo runovaka.

113. Kuseka nhamo kuiramba.

Zvarinoreva: Kusaratidza kusuwa kwakanyanya panguva yenhamo inzira yekuirwisa.

English Explanation: To laugh at misfortune is to reject it (a way of coping).

Mutsetse: Kunyangwe zvakaoma, tinofanira kuramba tichisimbisana, kuseka nhamo kuiramba.

114. Nhema hadzivaki musha.

Zvarinoreva: Kunyepa kunoparadza hukama.

English Explanation: Lies do not build a home.

Mutsetse: Taura chokwadi nguva dzose, nhema hadzivaki musha.

115. Mviro-mviro yemhanza mapfeka. (Also a tsumo)

Zvarinoreva: Zvinhu zvikuru zvinotanga zvidiki.

English Explanation: The beginning of baldness is a receding hairline.

Mutsetse: Dambudziko iri rakatanga zvishoma, mviro-mviro yemhanza mapfeka.

116. Ane maoko haatyi nzara.

Zvarinoreva: Munhu anoshanda haatamburi nenzara.

English Explanation: One with hands (who works) does not fear hunger.

Mutsetse: Shanda nesimba, ane maoko haatyi nzara.

117. Hope hadzina ndima.

Zvarinoreva: Kurara hakuiti kuti basa riitwe.

English Explanation: Sleep has no cultivated field (sleeping doesn't get work done).

Mutsetse: Simuka ushande, hope hadzina ndima.

118. Mvura inzęnde.

Zvarinoreva: Mvura yakakosha kuupenyu. (Nzęnde zvinoreva upenyu)

English Explanation: Water is life.

Mutsetse: Chengetedzai nzizi nematsime, mvura inzęnde.

119. Moto musha.

Zvarinoreva: Moto unounza kudziya pamusha uye unoshandiswa kubika.

English Explanation: Fire is home (essential for warmth and cooking).

Mutsetse: Mumusha munofanira kuva nemoto, moto musha.

120. Wabata basa.

Zvarinoreva: Waita zvakanaka, washanda nesimba.

English Explanation: You have held the work (well done, you've worked hard).

Mutsetse: Ndinokutendai nekubatsira, wabata basa.

Bvunzo yeChidzidzo 4: Zvirevo

1 of 10

Question text will load here.

    Zvibuda zveBvunzo

    Chitsama: 0%

    Mibvunzo Yapindurwa: 0 pa 0

    Mhinduro Dzakarurama: 0

    Ongorora Mhinduro Dzisiridzo/Dzakasvetukwa: